Czy awaria systemów Microsoftu zwalnia linie lotnicze z wypłaty odszkodowania za lot?

Przeczytaj także: Czy przysługuje odszkodowanie za odwołany lot z powodu wybuchu wulkanu?

W wyniki awarii systemów Microsoft ucierpiały także banki, media i wiele innych branż. Przestały działać systemy komputerowe, co spowodowało zakłócenia w świadczeniu usług.

Globalna awaria technologiczna! Odwołane loty

Nagłe problemy z systemami operacyjnymi Microsoftu wywołały chaos na lotniskach.

Linie lotnicze, są silnie uzależnione od zaawansowanych technologii do zarządzania lotami, rezerwacjami i obsługą pasażerów, były zmuszone uziemić swoje samoloty. Pasażerowie czekali na lotniskach, nie mając pewności, kiedy będą mogli wyruszyć w podróż.

Przyczyna awarii

Eksperci z Microsoftu pracują nad ustaleniem dokładnej przyczyny awarii. Wstępne raporty sugerują, że mogła ona wynikać z błędu w aktualizacji systemów operacyjnych, co doprowadziło do problemów z serwerami na całym świecie.

Reakcja linii lotniczych

Linie lotnicze natychmiast podjęły działania w celu minimalizacji skutków awarii. Priorytetem było zapewnienie pasażerom opieki i informacji na temat dalszych kroków.

Ważny komunikat. Awaria systemu odpraw linii Wizz Air braki możliwości odprawy on-line

Lotnisko Chopina w Warszawie zamieściło komunikat na stronie internetowej, w którym zaleca sprawdzanie na bieżąco statusu lotu u przewoźnika, w aplikacji mobilnej lub na stronie internetowej.

W związku z awarią systemu odpraw linii Wizz Air i brakiem możliwości odprawy on-line przewoźnik prosi o jak najszybsze przybywanie na lotnisko w celu odprawy przy stanowisku check-in.

Czy awaria systemów Microsoftu zwalnia linie lotnicze z wypłaty odszkodowania za lot?

W związku z globalną awarią systemów operacyjnych Microsoftu, która spowodowała uziemienie samolotów na wielu lotniskach, pojawiły się pytania dotyczące odpowiedzialności linii lotniczych za wypłatę odszkodowań dla pasażerów. Czy taka awaria zwalnia linie lotnicze z tego obowiązku?

Przepisy prawne dotyczące odszkodowań za loty

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 261/2004, pasażerowie mają prawo do odszkodowania w przypadku opóźnień, odwołania lotów oraz odmowy przyjęcia na pokład z przyczyn operacyjnych, technicznych lub pogodowych. Jednakże istnieją pewne wyjątki od tego obowiązku jak okoliczności nadzwyczajne.

Linie lotnicze mogą być zwolnione z obowiązku wypłaty odszkodowania, jeśli opóźnienia lub odwołania lotów wynikają z nadzwyczajnych okoliczności, które nie mogły zostać uniknięte, nawet przy zastosowaniu wszelkich rozsądnych środków. Do takich nadzwyczajnych okoliczności zalicza się: warunki pogodowe, zamachy terrorystyczne, strajki pracowników lotnisk lub kontrolerów ruchu lotniczego, problemy techniczne niezależne od linii lotniczej.

Czy globalna awaria systemów Microsoftu może być uznana za nadzwyczajną okoliczność?

Linie lotnicze mogą argumentować, że problemy techniczne wynikające z awarii oprogramowania nie mogły zostać przewidziane ani uniknięte. Niemniej jednak, linie lotnicze są zobowiązane do zapewnienia pasażerom opieki w trakcie oczekiwania na lot. Pasażerowie powinni być świadomi swoich praw i w razie potrzeby dochodzić roszczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Co powinni zrobić pasażerowie?

Pasażerowie, których loty zostały opóźnione lub odwołane z powodu awarii systemów Microsoftu, powinni skontaktować się z linią lotniczą, aby uzyskać informacje na temat sytuacji oraz swoich praw. Zachować wszelkie dokumenty związane z podróżą, takie jak bilety, karty pokładowe i paragony za dodatkowe koszty.

David Janoszka, prawnik specjalizujący się w ochronie praw pasażerów z firmy AirCashBack, wyjaśnia:

Awaria systemów informatycznych Microsoftu miała wpływ zarówno na funkcjonowanie portów lotniczych, jak i bezpośrednio linii lotniczych. Wydaje się bezsporne, że odpowiedzialność przewoźników lotniczych za zaburzenie lotu na podstawie rozporządzenia (WE) nr 261/2004 jest ograniczona, gdy na wykonanie lotu wpływ mają tymczasowe zamknięcie lotniska czy inne utrudnienia występujące w porcie lotniczym.

Do tej materii można odnieść wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 7 lipca 2022 r. w sprawie C-308/21, w której Trybunał ten orzekł, iż jeżeli port lotniczy jest odpowiedzialny za zarządzanie systemem dostaw paliwa statków powietrznych, to ogólną awarię w zakresie dostawy paliwa można uznać za nadzwyczajną okoliczność. Podobnie w niniejszym przypadku mowa o awarii systemów funkcjonujących w porcie lotniczym oraz przede wszystkim o okoliczności niezależnej od przewoźnika lotniczego i zewnętrznej w stosunku do niego.

Nieoczywistą kwestią jest natomiast to, jak oceniać sytuację, gdy lotnisko funkcjonuje prawidłowo, zaś awaria ma wpływ bezpośrednio na wewnętrzne systemy linii lotniczej, zatem gdy loty niektórych przewoźników odbywają się normalnie, a pozostałych są zaburzone. Z jednej strony bogate orzecznictwo TSUE w przedmiocie odpowiedzialności przewoźników lotniczych za usterki techniczne stanowi, że awaria samolotu jako zdarzenie nierozerwalnie związane z działalnością przewozową czy funkcjonowaniem samolotu nie stanowi nadzwyczajnej okoliczności, mimo że usterka to zdarzenie nieoczekiwane i pozostające w pewnym stopniu poza kontrolą linii lotniczej. Podobnie systemy informatyczne wykorzystywane przez przewoźników lotniczych są nieodłączną częścią prowadzonej przez nich działalności, a wybór dostawcy tych systemów jest dobrowolny. Z drugiej strony linie lotnicze nie odpowiadają za zaburzenie lotu, gdy na jego wykonanie wpływ miała wada konstrukcyjna, czyli jednakowa usterka techniczna występująca w szeregu maszyn lotniczych. Podobnie awaria systemu informatycznego w niniejszym przypadku była uniwersalna – miała taki sam charakter i wpływ na wszystkie linie lotnicze korzystające z usług Microsoftu. Stąd prawo nie daje jednoznacznej odpowiedzi w omawianej sytuacji, a każdy przypadek będzie oceniany indywidualnie przez sąd.

Niemniej niezależnie od przyczyny zaburzenia lotu przedmiotem oceny są także racjonalne środki podjęte przez przewoźnika lotniczego po ustaniu nadzwyczajnej okoliczności, czyli w niniejszym przypadku po ustaniu awarii i przywróceniu funkcjonowania ruchu lotniczego. Jeżeli przewoźnik lotniczy zwleka z wykonaniem opóźnionego lotu albo zagwarantowaniem lotu alternatywnego, mimo że loty odbywają się już normalnie, może to stanowić podstawę do uzyskania odszkodowania na gruncie rozporządzenia (WE) nr 261/2004. Ocena działań podjętych przez przewoźnika lotniczego jest jednak bardzo indywidualna i przepisy prawa czy orzecznictwo TSUE nie określają dokładnie, kiedy można uznać, że przewoźnik lotniczy takich racjonalnych środków nie podjął. Warto również zasygnalizować, iż pasażer w każdym przypadku znacznego zaburzenia lotu ma prawo do zwrotu pełnego kosztu biletu, zmiany rezerwacji na lot alternatywny w dogodnym dla siebie terminie bądź zmiany rezerwacji na najbliższy dostępny lot alternatywny.

Odszkodowanie za lot, a prawo UE

Zgodnie z Rozporządzeniem Europejskim WE 261/2004, w sytuacji odwołania, opóźnienia lotu i overbookingu, pasażer ma prawo ubiegać się o odszkodowanie. Jednak gdy odwołanie lotu lub opóźnienie jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, pasażerom nie przysługuje odszkodowanie za lot. Linie lotnicze są zwolnione z obowiązku wypłaty odszkodowania m.in. w przypadku trudnych warunków pogodowych, zamieszek politycznych, usterek technicznych samolotu, których nie dało się przewidzieć, a także strajku obsługi lotniska. Okolicznością nadzwyczajną są też problemy techniczne niezależne od linii lotniczej.