Wadliwe produkty: nowe przepisy o ochronie konsumentów przyjęte

Przeczytaj także: Odpowiedzialność za produkty wadliwe - jakie zmiany w dyrektywie unijnej?

Posłowie przyjęli zmiany w przepisach uzgodnione wcześniej z rządami UE 14 grudnia 2023 roku, 543 głosami za, 6 przeciw, przy 58 wstrzymujących się od głosu.

Łatwiejsze roszczenia odszkodowawcze dla osób pokrzywdzonych

Zaktualizowana dyrektywa upraszcza wymogi konieczności dostarczenia dowodu przez osoby ubiegające się o odszkodowanie i znosi minimalny próg szkody w wysokości 500 euro. Podczas gdy powód zwyczajowo musiałby udowodnić, że produkt był wadliwy, a jego wadliwość spowodowała szkodę, obecnie sąd może domniemywać, że jest on wadliwy, zwłaszcza w najbardziej skomplikowanych technicznie i naukowo przypadkach. Sąd może również nakazać przedsiębiorstwu ujawnienie "niezbędnych i proporcjonalnych" dowodów, aby pomóc ofiarom szkód w dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych. Nowe przepisy umożliwiają również krajowym organom ochrony konsumentów zapewnienie im dodatkowej pomocy.

Konsumenci będą mogli uzyskać odszkodowanie nie tylko za szkody materialne, np. w przypadku zniszczenia ich mienia. Będą mogli również ubiegać się o rekompensatę za straty niematerialne, w tym medycznie stwierdzony uszczerbek na zdrowiu psychicznym. Nowe prawo zapewnia również, że osoby, które poniosły szkodę w postaci zniszczonych lub uszkodzonych danych (np. gdy pliki zostały usunięte z dysku twardego), również będą kwalifikować się do otrzymania odszkodowania.

Rozszerzona odpowiedzialność za szkody powstające powoli

Zgodnie z nową dyrektywą, zawsze musi zostać desygnowane przedsiębiorstwo z siedzibą w UE, takie jak producent, importer lub ich autoryzowany przedstawiciel, które będzie pociągnięte do odpowiedzialności za szkody spowodowane przez wadliwe produkty. Dotyczy to również produktów zakupionych online spoza UE. Aby chronić innowacje, nowe przepisy nie będą miały zastosowania do oprogramowania typu open source, które nie jest częścią działalności komercyjnej.

Okres ponoszenia odpowiedzialności został wydłużony do 25 lat w wyjątkowych przypadkach, gdy objawy pojawiają się powoli. Jeśli postępowanie sądowe zostało wszczęte w tym okresie, poszkodowany nadal będzie mógł uzyskać odszkodowanie po jego upływie.

Po głosowaniu plenarnym, współsprawozdawca Komisji Prawnej (JURI) Pascal Arimont (EPP, BE) powiedział:

Zmiany w dyrektywie pozwalają zachować delikatną równowagę między byciem skutecznym instrumentem pomocy ofiarom wadliwych produktów, a zapewnieniem pewności prawnej podmiotom gospodarczym na szybko zmieniających się rynkach. Zapewniają one, że wadliwe oprogramowanie, aplikacje i sztuczna inteligencja niosą z sobą odpowiedzialność, jednocześnie chroniąc innowacje wśród start-upów sektora cyfrowego. To dostosowanie do cyfryzacji, gospodarki o obiegu zamkniętym i globalnych łańcuchów wartości sprawia, że nowe ramy prawne są skierowane w przyszłość.

Kolejne kroki

Dyrektywa będzie teraz musiała zostać formalnie zatwierdzona przez Radę. Wejdzie ona w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE. Nowe przepisy będą miały zastosowanie do produktów wprowadzanych na rynek 24 miesiące po wejściu w życie tej dyrektywy.

Kontekst

Nowa dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za wadliwe produkty aktualizuje istniejące przepisy, które mają prawie 40 lat, odzwierciedlając pojawienie się nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, wzrost zakupów online, w tym produktów spoza UE, oraz ambicję UE, aby zbudować gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przepisy te zapewniają dodatkową ochronę konsumentom w UE oprócz krajowych systemów odpowiedzialności.