Legalizacja pobytu cudzoziemców - co ma się zmienić?

Przeczytaj także: Zezwolenia na pobyt czasowy i pracę dla cudzoziemców będą wydawane szybciej?

Projekt m.in. wdraża do polskiego prawa rewizję unijnej dyrektywy w sprawie Niebieskiej Karty UE i wprowadza obowiązek elektronicznego składania wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych.

Zmiany dotyczące Niebieskiej Karty UE

Nowe przepisy implementują do naszego porządku prawnego dyrektywę UE 2021/1883 z 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Zmiany dotyczą uelastycznienia zasad przyznania Niebieskiej Karty UE i możliwości powierzenia pracy jej posiadaczom, w tym skrócenie z 12 do 6 miesięcy okresu, na który musi być zawarta umowa z cudzoziemcem. Istotną zmianą jest wprowadzenie tzw. zezwolenia generalnego, które zakłada rezygnację ze wskazywania w decyzjach informacji o pracodawcy i warunkach zatrudnienia. Umożliwi to swobodną zmianę pracodawcy, z obowiązkiem zawiadomienia wojewody o zmianie lub utracie pracy. W tym drugim przypadku cudzoziemiec będzie miał możliwość poszukiwania pracy w okresie od 3 do 6 miesięcy w zależności od długości pobytu i zatrudnienia w Polsce.

Ma to usprawnić procedury legalizacji zatrudnienia specjalistów zza granicy. Niektóre fakultatywne rozwiązania zaproponowane w dyrektywie, choć służą uproszczeniu procedur, nie zostały uwzględnione w projekcie ustawy. Część z nich wymaga doprecyzowania, z kolei przepisy przejściowe powinny umożliwiać jak najszybsze stosowanie nowych usprawnień w stosunku do toczących się już postępowań w sprawie przyznania Niebieskiej Karty UE – mówi Nadia Kurtieva, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Elektronizacja postępowań

W projekcie zrezygnowano z obowiązku złożenia wniosków w formie papierowej, pobrania odcisków palców jako czynności niezbędnej do wszczęcia postępowania i zamieszczenia w dokumencie podróży cudzoziemca stempla. Elektronizacja postępowania umożliwi złożenie wniosku przez Moduł Obsługi Spraw (MOS) oraz pobranie urzędowego potwierdzenia złożenia wniosku. Dotyczyć ma to zezwoleń na pobyt czasowy, stały oraz na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Choć elektronizacja postępowania jest istotnym krokiem w kierunku usprawnienia procedur administracyjnych, to warto dostosować system do możliwości wnioskodawców i utrzymać możliwość złożenia wniosku metodą tradycyjną. Niezłożenie wniosku w ostatnim dniu legalnego pobytu w Polsce ma daleko idące konsekwencje dla cudzoziemca i jego pracodawcy. Dlatego warto uwzględnić opcjonalne rozwiązanie dla cudzoziemców nie posiadających niezbędnego do wysłania wniosku podpisu kwalifikowanego/profilu zaufanego lub dostępu do rozwiązań technologicznych – dodaje Nadia Kurtieva.

Weryfikacja statusu postępowania

Istotnym ułatwieniem dla pracodawcy będzie możliwość podpisania i złożenia załącznika nr 1 w formie elektronicznej w postępowaniu dotyczącym udzielenia zezwolenia na pobyt i pracę. Z uwagi na fakt, że powierzenie pracy cudzoziemcowi jest legalne tylko pod warunkiem jego legalnego pobytu w Polsce, należy umożliwić pracodawcy weryfikację statusu postępowania. Jest to kluczowe z perspektywy pracodawców ponieważ w przypadku umorzenia postępowania, pracodawca jest obarczony ryzykiem nielegalnego powierzenia pracy w związku z brakiem podstaw do legalnego pobytu cudzoziemca w Polsce.

W projekcie ustawy również brakuje informacji nt. możliwości założenia konta w MOS przez pełnomocników, którzy często reprezentują obywateli państw trzecich w postępowaniach pobytowych. Katalog osób mogących założyć konto w MOS powinien być zatem rozszerzony.