Ogłoszenie upadłości przez firmę a jej polisa ubezpieczeniowa

Przeczytaj także: Wierzyciel może sam zaspokoić się z masy upadłościowej

Według GUS, w I kwartale 2023 roku odnotowano 122 upadłości podmiotów gospodarczych, czyli o 38,6 proc. więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Dane te nie obejmują jednak upadłości konsumenckich ogłaszanych przez osoby prowadzące wcześniej działalność gospodarczą. Należy więc przyjąć, że w rzeczywistości sytuacja wygląda o wiele gorzej. Dla wielu firm z kłopotami dobrze działające ubezpieczenie majątku jest kwestią strategiczną.

Ubezpieczenie majątku to wrażliwa kwestia dla syndyka

Ubezpieczenie majątku ma znaczenie zarówno w przypadku funkcjonujących przedsiębiorstw, jak i firm będących w upadłości pod zarządem syndyków. Dobra polisa powinna zapewnić bezpieczeństwo aktywów lub działalności operacyjnej, a tym samym interesów zarządów, syndyka oraz wierzycieli. - przekonuje Szymon Mojzesowicz, CEO firmy doradczej Lege Advisors.

W przypadku firm w upadłości, sąd wyznacza syndyka i tym samym staje się on odpowiedzialny za masę upadłości. Syndyk bardzo często musi zmierzyć się z sytuacją, w której polisa firmy istnieje, ale nie działa, lub działa niewłaściwie. A to, zdaniem ekspertów, jest niezwykle wrażliwa kwestia z punktu widzenia wierzycieli i samego syndyka.

Zazwyczaj polisy zawarte przed ogłoszeniem upadłości nie zadziałają już po jej ogłoszeniu, a podczas zwierania polisy zadawane jest istotne pytanie: czy w stosunku do firmy wszczęte zostało postępowanie upadłościowe, likwidacyjne lub ogłoszona została upadłość lub powołany został zarząd przymusowy oraz czy ubezpieczone mienie znajduje się w zarządzie syndyka masy upadłościowej lub zostało zajęte przez komornika sądowego - tłumaczy Marcin Łazarczyk, ekspert rynku ubezpieczeń firmy doradczej Lege Advisors.
- Co więcej, w ogólnych warunkach ubezpieczenia możemy przeczytać, że: Ubezpieczający zobowiązany jest zawiadamiać Zakład Ubezpieczeń każdorazowo o zmianie wyżej wymienionych okoliczności niezwłocznie po otrzymaniu o nich wiadomości. Zakład Ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z naruszeniem ustępów poprzedzających nie zostały podane do jego wiadomości. Następstwem niewykonania takiego zawiadomienia będzie odmowa wypłaty odszkodowania – dodaje ekspert.

Co w zakresie polisy powinien zrobić syndyk (doradca restrukturyzacyjny)?

Według ekspertów powinien dokonać niezależnego audytu istniejącej polisy pod kątem okoliczności upadłościowych. Polisa dla dobrze funkcjonującego przedsiębiorstwa może być zupełnie inna niż dla masy upadłości, choć to ten sam majątek. Zapisy ogólnych warunków ubezpieczenia mogą regulować kwestie związane z upadłością, ale trzeba wiedzieć jak je ocenić w kontekście aktualnej sytuacji - nie działają w pełni systemy bezpieczeństwa, urządzenia są wyłączone z ruchu, nie są spełnione wymogi przepisów przeciwpożarowych lub brakuje nadzoru.

Niedoubezpieczenie to bardzo poważny problem w tego typu przypadkach. Ubezpieczyciel może zastosować zasadę proporcji, co spowoduje drastyczne obniżenie wypłaconego odszkodowania w razie wystąpienia szkody. A to może pokrzywdzić wierzycieli. Syndyk powinien więc pozyskać polisę ubezpieczenia dla aktualnego stanu majątku. - wyjaśnia Marcin Łazarczyk.

Ubezpieczenie do aktualnych wartości rynkowych/odtworzeniowych

Syndyk masy upadłości powinien także z pomocą odpowiedniego specjalisty dokonać oceny wartości ubezpieczonego mienia, analizy sum oraz warunków ubezpieczenia. Musi zweryfikować dotychczasowe kwoty i zakresy, uwzględnić okoliczności upadłościowe (nowe ryzyka) i ubezpieczyć masę do wysokości aktualnych wartości rynkowych/odtworzeniowych. Dzięki temu zabezpieczy interesy wierzycieli.

Wydaje się, że na początku postępowania upadłościowego są ważniejsze wydatki niż aktualizacja polisy. Jednak należy brać pod uwagę, że w najlepiej pojętym interesie wierzycieli jest przede wszystkim zabezpieczenie majątku mającego służyć do spłaty ich wierzytelności. Kierując się tą logiką, syndyk powinien spojrzeć na polisę nie z perspektywy wysokości składki, a z perspektywy sum ubezpieczenia i tego czy na pewno zadziała w razie szkody. Niezbędne jest zatem zaangażowanie specjalistów od majątku - rzeczoznawców majątkowych, biegłych specjalistów od wyceny maszyn, urządzeń, linii produkcyjnych - i ocena sum ubezpieczenia w kontekście potencjalnych ryzyk. Szczególnie, gdy mamy do czynienia z nieoczywistym majątkiem. Taka ocena sum ubezpieczenia w połączeniu z audytem polisy powinna być jedną z pierwszych czynności syndyka po objęciu masy i jest bardzo dobrym uzupełnieniem spisu inwentarza - tłumaczy Szymon Mojzesowicz.