Nowe obowiązki sklepów on-line. Jaki jest stan implementacji dyrektywy towarowej?

Przeczytaj także: Nowe obowiązki sklepów on-line: dyrektywa cyfrowa

Dyrektywa towarowa, czyli Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE, weszła w życie z dniem 1 stycznia 2023 r., Prezydent RP w dniu 4 listopada 2022 r. podpisał nowelizację ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, która w swym znowelizowanym, obowiązującym od 1 stycznia br. brzmieniu, wprowadza do polskiego porządku prawnego zmiany zainicjowane przez 3 dyrektywy, o których mowa w poprzednim akapicie.

Ustanowienie dyrektywy towarowej w myśl zasad, którymi kierowała się UE miało na celu unowocześnienie i ujednolicenie zasad obrotu konsumenckiego.

Zgodnie z brzmieniem samej dyrektywy: „Celem niniejszej dyrektywy jest przyczynianie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnianie przy tym wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą i konsumentem, w szczególności przepisów dotyczących zgodności towarów z umową, środków ochrony prawnej przysługujących w przypadku braku takiej zgodności, sposobów korzystania z tych środków, a także gwarancji handlowych.”

Jedną z głównych zmian w zakresie dyrektywy towarowej jest wprowadzenie nowego rozdziału do ustawy o prawach konsumenta dotyczącego reklamacji konsumenckiej.

Oznacza to, że jeśli złożymy reklamację jako konsument czy przedsiębiorca na prawach konsumenta, to zastosowanie będzie miała właśnie ustawa o prawach konsumenta, a nie kodeks cywilny – jakkolwiek przepisy dotyczące rękojmi za wady wynikające z kodeksu cywilnego nadal będą mieć zastosowanie przy sprzedaży w relacjach podwójnie profesjonalnych, czyli B2B.

Dyrektywa towarowa wprowadza więc nowe zasady reklamacji. Dla każdego sprzedawcy powinna być to więc kluczowa wiedza. Sprzedawcy też będą zobowiązani dostosować swoje regulaminy sklepów w zakresie reklamacji do nowych przepisów ustawy o prawach konsumenta, znowelizowanej o zaimplementowane dyrektywy.

Przede wszystkim po implementacji dyrektywy zwiększy się zakres odpowiedzialności sprzedawcy w kwestii zgodności towaru z umową. W przypadku, jeśli dostarczony przez sprzedawcę towar nie będzie spełniał choćby jednego z kryteriów – kupujący będzie mógł skorzystać z uprawnień wynikających z rękojmi konsumenckiej.

Do oceny zgodności towaru z umową należą teraz m.in.:

• opis towaru, jego rodzaj, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji
• przydatność towaru do szczególnego celu
• przeznaczenie danego towaru do celów, do których zazwyczaj się go używa
• ilość, cechy oraz bezpieczeństwo danego towaru, a w zakresie towarów z elementami cyfrowymi również - funkcjonalność i kompatybilność
• dostarczenie towaru z akcesoriami i instrukcjami
• zgodność towaru z próbką lub wzorem wcześniej udostępnionym przez sprzedawcę.

Z powyższych informacji wynika więc przede wszystkim, że unijne ustawodawstwo zmierza do zwiększenia odpowiedzialności sprzedawcy za sprzedawane towary, uszczelnienie tej odpowiedzialności i wyposażenie konsumenta w szerszy wachlarz uprawnień reklamacyjnych – ale też nową hierarchię uprawnień reklamacyjnych, w przypadku uznania złożonej reklamacji.

Kolejnym ciekawym aspektem dyrektywy towarowej jest fakt, że nie stosuje się jej do umów o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych. Stosuje się ją jednak do treści cyfrowych lub usług cyfrowych zawartych w towarach lub wzajemnie z nimi połączonych, które są dostarczane wraz z towarami na podstawie umowy sprzedaży, niezależnie od tego, czy takie treści cyfrowe lub usługa cyfrowa są dostarczane przez sprzedawcę lub przez osobę trzecią. W przypadku wątpliwości, czy dostarczanie treści cyfrowych lub usługi cyfrowej zawartych w towarach lub wzajemnie z nimi połączonych stanowi część umowy sprzedaży, uznaje się, że treści cyfrowe lub usługa cyfrowa objęte są umową sprzedaży.

Do kategorii towarów z elementami cyfrowymi zaliczyć można zatem: inteligentne sprzęty AGD i RTV takie jak pralki, lodówki dopasowujące temperaturę chłodzenia lub program do aktualnej zawartości lub zwyczajów użytkowników, roboty odkurzające, multicooker (urządzenie, które przygotuje każdą potrawę), piekarniki czy telewizory wyposażone w AI, czyli sztuczną inteligencję (ang. artificial intelligence). Towarami z elementami cyfrowymi będą również takie urządzenia jak smartfony czy tablety.

Wszystkie powyższe aspekty powinny więc być uwzględnione w zaktualizowanych regulaminach sklepów internetowych – co warto sprawdzić i potwierdzić w kontekście kar i uprawnień kontrolnych chociażby UOKiK.