Polska dba o bezpieczeństwo produktów

Przeczytaj także: Ogólne bezpieczeństwo produktów

System Safety Gate/RAPEX (Rapid Alert System for dangerous non-food products) to unijny system szybkiej wymiany informacji o niebezpiecznych produktach nieżywnościowych. Głównym jego celem jest zapewnienie sprawnej komunikacji między członkami Unii a Komisją Europejską na temat artykułów stwarzających zagrożenie. W systemie znajdują się też dane o działaniach, jakie podjęły państwa bądź sami przedsiębiorcy, aby wykluczyć lub ograniczyć obrót niebezpiecznymi produktami. Uczestniczą w nim kraje należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (27 członków Unii Europejskiej oraz Islandia, Liechtenstein i Norwegia).

Prowadzimy punkt kontaktowy dla systemu Safety Gate/RAPEX w Polsce. Do naszych zadań należy informowanie o wykrywanych w kraju produktach niebezpiecznych. Reagujemy też na zgłoszenia innych państw członkowskich, aby jak najszybciej eliminować z rynku niebezpieczne dla konsumentów produkty – wyjaśnia Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Punkt kontaktowy realizuje zadania poprzez m.in. zlecanie kontroli Inspekcji Handlowej, przekazywanie informacji innym właściwym krajowym organom kontroli (np. Inspekcja Sanitarna) lub przesyłanie danych o wynikach działań tych organów wobec produktów niebezpiecznych (np. decyzji Prezesa UOKiK). Dzięki platformie Safety Gate/RAPEX możliwa jest szybka eliminacja z rynku produktów niebezpiecznych.

System Safety Gate/RAPEX obejmuje produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że mogą zostać przez nich użyte. Rejestr nie zawiera natomiast informacji na temat środków farmaceutycznych, wyrobów medycznych, pasz ani żywności - ta ostatnia grupa posiada własny system (RASFF).

Działania UOKiK w 2022 r.

UOKiK od lat jest w gronie liderów pod względem liczby wprowadzanych do systemu Safety Gate/RAPEX zgłoszeń. Jak wynika z ostatniego raportu Komisji Europejskiej, dotyczącego funkcjonowania systemu, od 2013 r. liczba powiadomień o niebezpiecznych produktów przekazanych przez UOKiK wzrosła ponad czterokrotnie.

W 2022 r. urząd zgłosił do systemu 173 notyfikacje o produktach niebezpiecznych - o 15 więcej niż w poprzednim roku. Ta liczba plasuje nas na 3. miejscu wśród krajów uczestniczących w systemie (za Niemcami i Francją). Ponadto w 343 przypadkach zareagowaliśmy na informacje z innych państw, przyczyniając się do wycofania bądź odzyskania od konsumentów niebezpiecznych produktów, które zostały udostępnione na naszym rynku. To 2. najwyższy wynik wśród uczestników systemu (za Portugalią).

Do najczęściej zgłaszanych przez UOKiK produktów w 2022 r. należały:

• zabawki: 104 zgłoszenia (60 proc.) - ten segment rynku UOKiK postrzega jako szczególnie istotny, to stały priorytet we współpracy z Inspekcją Handlową; notyfikacje dotyczące zabawek odnosiły się głównie do wad konstrukcyjnych lub materiałów, z jakich są wykonane, w tym ich właściwości chemicznych;
• sprzęt elektryczny i oświetleniowy: 31 zgłoszeń (18 proc.) - urządzenia powszechnie stosowane w gospodarstwach domowych, które jednocześnie mogą stwarzać poważne ryzyko, takiego jak porażenie prądem lub pożar.
• maszyny: 12 zgłoszeń (7 proc.) – pilarki łańcuchowe, nożyce do żywopłotu czy podnośniki samochodowe to produkty używane sporadycznie, jednak stwarzające ryzyko uszkodzenia ciała użytkownika, gdy działają nieprawidłowo.

Oprócz tych grup produktów, w 2022 r. UOKiK zgłaszał do systemu Safety Gate/RAPEX również: wyroby pirotechniczne, ubrania, środki ochrony indywidualnej, sprzęt sportowy, artykuły dla dzieci oraz meble.

Jednocześnie w 2022 r. pozostałe państwa członkowskie zamieściły w systemie 213 reakcji na zgłoszenia przekazane przez UOKiK. Pokazuje to, że działania Urzędu wraz z Inspekcją Handlową mają wymiar ogólnoeuropejski i realnie wpływają na poprawę bezpieczeństwa również zagranicznych konsumentów.