Prawo pracy. Już teraz warto znać nowe regulacje

Przeczytaj także: Zmiany w prawie pracy kluczowe dla pracowników

Zmiany w Kodeksie pracy wynikają z zobowiązania przez Polskę do wprowadzania przepisów Unii Europejskiej – w tym dyrektywy work-life balance w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, jak również dyrektywy w sprawie obowiązków informacyjnych wobec pracowników. Dodatkową motywacją do zmian w KP była próba odpowiedzi na potrzeby dzisiejszego biznesu, takie jak praca zdalna, kontrola trzeźwości, czy zatrudnianie cudzoziemców. W konsekwencji zmian w Kodeksie pracy będzie bardzo dużo. Planowane wejście w życie przepisów zostało przesunięte na jesień 2022 r., ale przedsiębiorcy już dziś powinni zapoznać się z nowelizacją, by skutecznie prowadzić swój biznes. Przykładowo, nowe zobowiązania w 2022 roku będą odnosić się m.in. do osób zatrudnionych na czas określony, którym będzie trzeba podać przyczynę wypowiedzenia umowy.

Stąd też już teraz warto znać nowe przepisy, aby mieć możliwość odpowiedniego przygotowania się do nowych regulacji i rozważenia ograniczenia długości trwania obecnie zawieranych umów na czas określony – mówi Michał Szypniewski, prawnik, ekspert Altkom Akademii.

Kluczowe zmiany w prawie pracy

Największą zmianą jest obowiązek podania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umów na czas określony. Do tej pory nie było takiego obowiązku. Jest to fundamentalna zmiana, ponieważ ze względu na powszechność zawierania tego typu umów obejmuje szeroki zakres pracowników.

Uproszczone zostały regulacje dotyczące zatrudniania cudzoziemców.

Obecnie po zmianach np. zatrudnienie obywateli Ukrainy jest już wręcz banalne, bo wystarczy złożyć powiadomienie i to po zatrudnieniu pracownika. Nigdy nie było prościej. Podobnie jest z obywatelami tzw. Wielkiej Szóstki (Białoruś, Armenia, Gruzja, Mołdawia, Rosja, Ukraina), tu też zostały wprowadzone uproszczenia. Co więcej, na horyzoncie widać kolejne zmiany w postaci zupełnie nowej ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców – komentuje Michał Szypniewski.

Zupełnie nowym przepisem jest długo wyczekiwana kwestia kontroli trzeźwości w pracy. Pracodawcy będą mogli dokonywać tzw. kontroli prewencyjnej przy założeniu, że będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracownika lub innych osób, czy też ochrony mienia. Same warunki wprowadzenia kontroli trzeźwości nie będą zbyt wygórowane. Wystarczy, że pracodawca oceni, że kontrola jest niezbędna do ochrony zdrowia i mienia. Trzeba przy tym pamiętać o konieczności wprowadzenia zmian do regulaminu pracy i zapewniania metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Jakie zmiany wobec pracownika?

Nowe przepisy zakładają przede wszystkim więcej uprawnień przysługujących pracownikowi. Niektóre z nich okazują się nie tak bardzo atrakcyjne, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Przykładem jest prawo do dodatkowych pięciu dni urlopu opiekuńczego.

Prawo do skorzystania z urlopu opiekuńczego najprawdopodobniej nie będzie cieszyło się pierwszorzędnym zainteresowaniem ze względu na to, że urlop jest bezpłatny. Istnieją silniejsze uprawnienia, chociażby możliwość skorzystania z zasiłku opiekuńczego (80% podstawy wymiaru zasiłku) – mówi Michał Szypniewski.

Nowe regulacje wprowadzą także wzmocnienie ochrony pracownika – rodzica dziecka do lat 8 (do tej pory dotyczyło to rodziców dziecka do lat 4). W praktyce oznacza to, że znacząco wzrośnie liczba pracowników uprawnionych do odmowy zgody na polecenia takie jak: praca w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, czy w przerywanym systemie czasu pracy.

Według nowych przepisów pracownik będzie miał prawo do zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej. Będą to dodatkowe 2 dni lub 16 godzin roku kalendarzowego z powodu siły wyższej (pilna sprawa rodzinna spowodowana chorobą lub wypadkiem i to tylko w sytuacji, gdy niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika). I znów – wynagrodzenie w tym przypadku wynosić będzie 50% - co może zniechęcać do skorzystania z uprawnienia.

Dużo nowych wzorów dokumentów

Zmiany takie jak wprowadzenie kontroli trzeźwości w pracy, obowiązek podania przyczyny rozwiązania umowy na czas określony, ułatwienia w zatrudnianiu cudzoziemców – są istotne z punktu widzenia pracodawcy. Nowe przepisy wprowadzają również sporo nowości, na które przygotować się muszą działy kadr – przede wszystkim potrzebne w dokumentacji pracowniczej. Pojawią się obowiązkowe nowe wzory wniosków (np. o elastyczną organizację pracy) oraz zmiany w regulaminie pracy (czy to dotyczące przerw od pracy, czy kontroli trzeźwości) i w arkuszach informacyjnych (np. o warunkach zatrudnienia). Co ważne – ułatwieniem dla pracodawców przy składaniu wniosków będzie z pewnością możliwość wykonania tego w wersji elektronicznej.

Zmiany w Kodeksie pracy na dużą skalę

Zmiany w Kodeksie pracy są rewolucyjne.

Nie każdego roku wprowadza się nowe, nieznane wcześniej w prawie pracy instytucje, takie jak work-life balance i nie każdego roku wprowadza się tak spore uproszczenia w zatrudnianiu cudzoziemców – mówi Michał Szypniewski.

Liczba istotnych zmian w przepisach prawa pracy jest niebagatelna. Pracodawcy również w ramach employer brandingu starają się, aby przepisy te były przestrzegane, muszą więc być znane w organizacji.

To już się dzieje – wiele firm zorganizowało szkolenia dla swoich działów HR. Osób zainteresowanych zmianami jest więcej. Nierzadko za prawo pracy w organizacji odpowiadają członkowie zarządu. Szkolenia kierowane są również do HR Business Partnerów, a także do kadry kierowniczej. Są także specjalne szkolenia dedykowane menedżerom – mówi Michał Szypniewski.

Aby mogła się rozpowszechnić, wiedza o nowych przepisach musi zostać pozyskana ze sprawdzonego źródła, tak by w organizacji informacje były spójne i jasne. Jest to również okazja dla pracodawcy do zastanowienia się nad dotychczasowymi rozwiązaniami np. w modelu zatrudnienia.