Mediacja i zawezwanie do próby ugodowej - ważne zmiany

Przeczytaj także: Mediacja pozasądowa – przerwanie biegu przedawnienia

Ustawodawca przede wszystkim skreślił pkt 3 w art. 123 § 1 k.c. oraz dodał pkt 5 w art. 121 k.c., z których to zmian wynika, że po pierwsze wszczęcie mediacji nie przerywa biegu przedawnienia, po drugie zaś wszczęcie postępowania mediacyjnego powoduje zawieszenie biegu przedawnienia roszczeń objętych umową o mediację na czas jej trwania.

Podobne założenie ustawodawca przyjął w stosunku do zawezwanie do próby ugodowej, rozstrzygając ostatecznie (w art. 121 pkt 6 k.c.), że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej przez czas trwania postępowania pojednawczego.

W ocenie ustawodawcy wprowadzenie tego rodzaju zmian odnośnie próby ugodowej uzasadnione jest kontrowersjami, związanymi z nadużywaniem przez wierzycieli instytucji zawezwania do próby ugodowej i ma na celu wyeliminowanie praktyki składania przez wierzycieli wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia, co w konsekwencji ograniczy liczbę spraw wpływających do sądów rejonowych z tego tytułu (por. uzasadnienie projektu ustawy, druk sejmowy nr 1344, s. 3).

Wskazuje się także, w odniesieniu do postępowania mediacyjnego, że proponowane zmiany wpłyną na zwiększenie zainteresowania tą instytucją jako sposobem polubownego rozwiązywania sporów (por. uzasadnienie projektu ustawy, druk sejmowy nr 1344, s. 4).

Powyższe zmiany mają doniosłe znaczenie dla dochodzenia roszczeń w postępowaniu cywilnym. Niedostrzeżenie wprowadzonej zmiany może mieć bowiem ważkie konsekwencje, zwłaszcza w przypadku – dość przecież częstym – kiedy wniosek o mediację lub zawezwanie do próby ugodowej składane są tuż przed upływem biegu przedawnienia. Po zakończeniu bowiem postępowania mediacyjnego lub ugodowego nie będzie już czasu na przygotowanie i złożenie pozwu, bowiem bieg terminu przedawnienia nie zacznie biec od nowa. Innymi słowy nie uzyskamy kolejnych lat na to, by wystąpić do sądu z pozwem lecz – przewidując, że mediacja lub próba ugodowa nie przyniosą skutku – pozew taki będzie musiał być w zasadzie przygotowywany równolegle, by uniknąć przedawnienia roszczenia i skutecznego w procesie zarzutu przedawnienia podniesionego przez pozwanego. Decydując się zatem na wszczęcie mediacji pozasądowej lub skierowanie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej – po 30 czerwca 2022 roku – należy brać pod uwagę wchodzące w życie zmiany, by uniknąć ewentualnej przykrej niespodzianki w postaci skutecznie podniesionego zarzutu przedawnienia w późniejszym procesie, o ile mediacja lub próba ugodowa nie przyniesie oczekiwanego zakończenia.