Rozwód a podział majątku

Przeczytaj także: Szybki rozwód - czy i kiedy jest to możliwe?

Gdy dochodzi do rozpadu małżeństwa, w pierwszej kolejności należy się rozwieść. W tym celu należy złożyć pozew do Sądu Okręgowego, w którego obszarze znajduje się ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków. Sąd ten, po rozpoznaniu spawy, orzeka o rozwiązaniu małżeństwa. Sprawa o rozwód może zakończyć się na pierwszej rozprawie – gdy oboje małżonkowie wyrażają wolę zakończenia małżeństwa i prezentują wspólne stanowisko co do wszystkich kwestii, które muszą być zawarte w wyroku rozwodowym tj. co do władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem stron, co do kontaktów rodziców z dzieckiem po rozwodzie, co do alimentów, co do podziału do korzystania z wspólnie zajmowanego mieszkania. Gdy rozwodzący się małżonkowie porozumieją się w zakresie tych wszystkich spraw, uzyskanie rozwodu nie powinno trwać dłużej niż kilka miesięcy. Jeśli zaś między małżonkami istnieje spór choćby w jednej z tych kwestii, uzyskanie rozwodu niewątpliwie będzie trwać znacznie dłużej. Tak samo będzie, jeśli między małżonkami nie ma zgody co do tego, kto jest winny rozpadowi małżeństwa i tego, czy sąd powinien tą kwestią się zająć (małżonkowie mogą bowiem z tego zrezygnować i żądać orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie). Sąd będzie wyznaczał kolejne rozprawy i prowadził postępowanie dowodowe. Dopiero po jego zakończeniu możliwe będzie orzeczenie rozwodu.

W standardowym przypadku dopiero po otrzymaniu prawomocnego wyroku rozwodowego możliwe będzie rozpoczęcie sprawy o podział majątku. Jest tak dlatego, że w zdecydowanej większości przypadków polskich małżeństw między małżonkami panuje ustawowy ustrój majątkowy czyli wspólność majątkowa małżeńska. Dopóki taka wspólność trwa, dzielić wspólnego majątku nie wolno. Wraz z jej ustaniem można przystąpić do podziału dóbr, które małżonkowie zgromadzili w trakcie trwania małżeństwa.

Ustanie wspólności majątkowej następuje zaś właśnie z chwilą prawomocnego orzeczenia rozwodu. Istnieją także inne zdarzenia, które powodują ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej, choć w praktyce występują rzadziej. Taki sam skutek wywiera np. prawomocne orzeczenie separacji lub zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej o ustanowieniu rozdzielności majątkowej między małżonkami. Przykładowo, małżonkowie rozważają rozwód, ale nie chcą jeszcze podejmować decyzji w tym zakresie, chcą jednak podzielić wspólny majątek. Mogą zatem udać się do notariusza i zawrzeć umowę o ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Od tego momentu mogą dokonać podziału majątku wspólnego. Następuje to albo w drodze porozumienia poprzez zawarcie umowy o podział majątku w formie aktu notarialnego albo poprzez postępowanie sądowe.

Na zakończenie wskazać należy, że w drodze wyjątku, możliwe jest połączenie sprawy o rozwód ze sprawą o podział majątku. Zgodnie z art. 58 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego „na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.” W praktyce ma to miejsce tylko wtedy, gdy małżonkowie są zgodni co do składu majątku podlegającego podziałowi, wartości tego majątku oraz sposobu podziału. Jeśli więc między małżonkami nie ma konfliktu co do tych spraw, można złożyć wniosek o podział majątku wspólnego już w pozwie rozwodowym.