Spółka nie ma majątku. Czy powinna złożyć wniosek o upadłość?

Przeczytaj także: Upadłość czy restrukturyzacja w dobie Covid-19?

"Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów”. Ten zapis w prawie upadłościowym wynika z faktu, iż postępowanie upadłościowe jest egzekucją generalną, czyli prowadzoną w interesie wierzycieli, nie dłużnika. Tak więc, jeżeli nie ma szans na zaspokojenie w choćby minimalnym stopniu roszczeń wierzycieli, prowadzenie takiego postępowania nie ma praktycznego sensu.

Z naszych doświadczeń wynika, że szacunkowa wartość nieobciążonego majątku jakim powinna dysponować spółka, składając wniosek o upadłość, to minimum kilkadziesiąt tysięcy złotych. W przeciwnym wypadku jest duże prawdopodobieństwo, że sąd oddali wniosek z uwagi na niewystarczający majątek. - tłumaczy Norbert Banaszek, ekspert z firmy doradczej Lege Advisors. - Warto również zaznaczyć, iż w wielu sytuacjach koszty postępowania i inne zobowiązania, które będą musiały być pokryte z masy upadłości, np. wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w momencie ogłoszenia upadłości, mogą być znacznie wyższe i sięgać setek tysięcy a nawet milionów złotych. – dodaje.

Czy warto zatem składać wniosek o upadłość, ponosić koszty opłaty sądowej i koszty zaliczki, skoro i tak wniosek zostanie oddalony?

Po dokładnej analizie przepisów okazuje się, że w pewnych sytuacjach nie jest to działanie pozbawione sensu. I jest opłacalne dla organu reprezentującego spółkę. Zgodnie z art. 21 Prawa upadłościowego, dłużnik jest obowiązany nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Zgodnie z art. 11 ust. 1 Prawa upadłościowego dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Zgodnie z ust. 2 i 3 powyższego przepisu uważa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu tych zobowiązań przekracza 3 miesiące lub zobowiązania pieniężne spółki przekraczają wartość jej majątku - stan ten powinien utrzymywać się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Gdy sytuacja finansowa spółki pogarsza się od dłuższego czasu, oddalenie wniosku o upadłość z powodu niewystarczającego majątku, może być uznane za niezłożenie wniosku na czas ze wszystkimi konsekwencjami. Czasami jednak firma może znaleźć się w stanie niewypłacalności na skutek incydentalnego, niezależnego od niej zdarzenia. Wtedy złożenie wniosku, oczywiście z zachowaniem terminu, byłoby uzasadnione. Należy więc podkreślić, że do uniknięcia odpowiedzialności zarządu najważniejsze jest złożenie wniosku w ustawowym terminie. Badając odpowiedzialność zarządu, sąd każdorazowo powinien ustalić właściwy termin na złożenie wniosku, uwzględniając sytuację indywidualną spółki.

Poważnym argumentem jest także odpowiedzialność zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością wynikająca z Kodeksu Spółek Handlowych. Według jego zapisów, gdy egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może jednak uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu.” – mówi Szymon Mojzesowicz, ekspert z firmy doradczej Lege Advisors.

W przypadku spółek osobowych istnieje solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. A więc w przypadku, gdy egzekucja z majątku firmy okaże się bezskuteczna, wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku dłużnika. Kwestia upadłości osób fizycznych prowadzących działalność, jak również spółek osobowych, stanowi odrębne zagadnienie z uwagi na nieograniczoną odpowiedzialność majątkową dłużnika.

Jakie są sankcje za niezłożenie wniosku o upadłość spółki we właściwym terminie?

„Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej, pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku” (art. 586 KSH). Wobec osoby uprawnionej do reprezentacji spółki, uchylającej się od obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, sąd dodatkowo może nałożyć zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Podsumowując, należy składać wniosek o ogłoszenie upadłości, kiedy jeszcze spółka dysponuje majątkiem na przeprowadzenie postępowania. Samo złożenie wniosku, który zostaje przez sąd oddalony z uwagi na brak majątku, nie zapewnia ochrony przed odpowiedzialnością karną i cywilną, co potwierdza orzecznictwo sądów. – wyjaśnia Norbert Banaszek z firmy doradczej Lege Advisors.