Etykiety energetyczne i prawo do naprawy. Jakie zmiany od marca 2021 roku?

Przeczytaj także: Jak odczytywać etykiety energetyczne?

Część zmian obowiązuje już od 1 marca 2021 roku. Nowe etykiety pojawiły się już na telewizorach i monitorach cyfrowych, pralkach i pralko-suszarkach, urządzeniach chłodniczych i zmywarkach do naczyń. Z kolei od 1 września 2021 r. wejdzie w życie zmieniona skala i wzory nowych etykiet na żarówkach.

Nowe etykiety energetyczne

Na etykietach energetycznych zlikwidowano plusy i wróciła pierwotna skala od A do G. W praktyce nie będzie obecnie na rynku produktów o klasie A - została ona zarezerwowana dla zaawansowanych sprzętów i nowych osiągnięć technicznych, które dopiero powstaną w przyszłości – tłumaczy Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Na nowych etykietach znajdziemy także:

• kody QR do internetowej karty produktu w bazie EPREL (European Product Database for Energy Labelling) - po zeskanowaniu kodu konsument będzie mógł zweryfikować dane techniczne urządzenia (w języku angielskim)
• nowe piktogramy graficznie odzwierciedlające cechy danego urządzenia
• nowa skala klas hałasu (od A do D)
• nowe zasady wyliczeń parametrów urządzenia.

Sprzedawcy mają obowiązek umieszczania nowych etykiet energetycznych na eksponowanych urządzeniach, a producenci – dołączania ich do produktów. Klasa efektywności energetycznej powinna być także widoczna podczas zakupów online (uwidoczniona w pobliżu ceny) i czytelna.

Prawo do naprawy

Na podstawie przepisów dotyczących zasobooszczędności, czyli tzw. „prawa do naprawy”, producenci sprzętów AGD i RTV muszą zapewnić dostępność części zamiennych przez 7 do 10 lat po zakończeniu ich produkcji i wprowadzeniu ostatniej partii do obrotu. Części zamienne mają być dostępne przede wszystkim dla serwisów naprawczych. Elementy do prostych napraw, które użytkownik może bezpiecznie wymienić samodzielnie, mają być powszechnie możliwe do kupienia.

Przykładowo:

• Dla pralek i pralko-suszarek: pompy, bębny do prania, wyświetlacze elektroniczne, oprogramowanie, drzwi, uszczelki i dozowniki dostępne dla serwisów naprawczych przez co najmniej dziesięć lat.
• Dla urządzeń chłodniczych: termostaty, czujniki temperatury dostępne przez co najmniej siedem lat dla serwisów, klamki, zawiasy, tace i koszyki przez co najmniej siedem lat. Uszczelki dostępne dla wszystkich przez co najmniej dziesięć lat.
• Dla zmywarek do naczyń: termostaty i czujniki, płytki obwodu drukowanego, wyświetlacze elektroniczne, wyłączniki ciśnieniowe i oprogramowanie dostępne przez co najmniej siedem lat dla serwisów, zawiasy do drzwi i uszczelki, ramiona natryskowe filtry drenażowe, półki wewnętrzne i wyposażenie dodatkowe z tworzyw sztucznych, np. koszyki i pokrywy dostępne przez co najmniej dziesięć lat.

Części zamienne mają być też łatwe do wymiany przy pomocy ogólnodostępnych narzędzi.

Dzięki wprowadzonej regulacji sprzęty mają być trwalsze i łatwiejsze w naprawie. Jednym z celów nowych przepisów jest ograniczenie elektrośmieci. Prawo do naprawy i zwiększenie dostępności części będzie miało również swój wymiar finansowy – dłuższa eksploatacja urządzenia to oszczędność pieniędzy, zatem skutek finansowy dla konsumentów będzie również korzystny – wyjaśnia Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Wykaz części zamiennych i procedura ich zamawiania ma być dostępna na stronie internetowej producenta, jego przedstawiciela lub importera. W przypadku części zamiennych dostępnych powszechnie, na stronie internetowej powinna znaleźć się także instrukcja naprawy.

Gdzie oddać zużyty sprzęt elektryczny? Kontrola Inspekcji Handlowej

Zużytego lub zepsutego sprzętu elektrycznego i elektronicznego np. suszarek do włosów czy tabletów nie wolno wyrzucać do zwykłego kosza na śmieci. Można oddać go w sklepie. Przy zakupie nowego urządzenia przedsiębiorca musi bezpłatnie przyjąć od konsumenta stary sprzęt takiego samego rodzaju. Przykładowo, jeśli kupujesz w sklepie nowe żelazko – możesz oddać tam to zużyte lub zepsute, a jeśli zamawiasz telewizor z dostawą do domu – możesz przy tej okazji zgłosić, że chcesz się pozbyć starego, a sprzedawca ma obowiązek zorganizować jego odbiór. Duże sklepy sprzedające sprzęt AGD (o powierzchni co najmniej 400 m kw.) muszą przyjmować wszystkie zużyte urządzenia, jeśli żaden z ich wymiarów nie jest większy niż 25 cm.

Inspekcja Handlowa regularnie sprawdza, jak sklepy wywiązują się z tego obowiązku. Jedna z takich kontroli odbyła się w trzecim kwartale 2020 roku. Inspektorzy skontrolowali 302 przedsiębiorców sprzedających sprzęt elektryczny i elektroniczny. Wszyscy kontrolowani deklarowali, że zgodnie z przepisami bezpłatnie przyjmują zużyty sprzęt, ale niestety nie wszyscy informowali o obowiązujących przepisach i o swoich obowiązkach w tym zakresie.

Inspektorzy mieli zastrzeżenia do 19,5 proc. skontrolowanych przedsiębiorców. Większość z nich nie umieszczała w widocznym miejscu wymaganej prawem informacji o tym, gdzie i na jakich warunkach konsumenci mogą bezpłatnie oddać stary sprzęt.

Podczas kontroli inspektorzy wzięli pod lupę 1859 partii nowych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Sprawdzali, czy produkty są prawidłowo oznakowane mając symbol selektywnej zbiórki (tu nie było nieprawidłowości), informację o zakazie umieszczania zużytego sprzętu z innymi odpadami oraz o skutkach, jakie niebezpieczne substancje zawarte w urządzeniu mogą mieć dla zdrowia i środowiska. IH kontrolowała także, czy produkty zostały wprowadzone na rynek przez uprawnione firmy. Ogółem ze względu na oznakowanie zakwestionowała 63 sprawdzane partie, czyli nieco ponad 3 procent.