Jak i gdzie złożyć pozew o rozwód?

Przeczytaj także: Szybki rozwód - czy i kiedy jest to możliwe?

Jednakże należy pamiętać, że liczby ujawnione w raporcie pokazują statystyki dotyczące prawomocnych orzeczeń sądu, a nie spraw nowo wniesionych. Z uwagi na pandemię w pierwszym półroczu roku 2020 r. sądy pracowały z pewnymi ograniczeniami i dlatego liczby orzeczeń są niższe niż w analogicznym okresie roku 2019.

Z moich obserwacji jako profesjonalnego pełnomocnika pracującego z klientami zakładającymi i przeprowadzającymi sprawy rozwodowe wynika natomiast, iż zwiększyło się zainteresowanie tego typu sprawami i tendencje będą wzrostowe.

Pandemia Covid19 wywołała kryzys ekonomiczny, który przełożył się na zwiększenie problemów małżeństw na płaszczyźnie ekonomicznej. Ponadto przymusowe kwarantanny nakładane na domowników oraz zwiększenie ilości osób świadczących pracę zdalną we własnych domach lub opiekujących się dziećmi pobierającymi zdalną edukację, spowodowała konieczność przebywania ze współmałżonkiem większej ilości czasu na ograniczonej przestrzeni, co często powodowało konflikty i nieporozumienia prowadzące do podjęcia decyzji o rozwodach. Przymusowe zamknięcie ludzi w domach mogło wpłynąć również na zwiększenie problemów z uzależnieniami i to również jest jedną z przyczyn podjęcia przez jednego ze współmałżonków decyzji o rozwodzie.

Nie bez kozery w telewizji pojawił się również serial typu reality – rozwody, ponieważ wzrosło zainteresowanie również widzów telewizji tą tematyką.

Społeczeństwo nie ma pełnej wiedzy, jak w Polsce przebiega postępowanie w sprawie o rozwód, ma raczej wyobrażenie ukazywane w filmach i serialach, wyprodukowanych w innej kulturze prawnej niż panująca w naszym kraju.

Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód możliwe jest, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Sąd bada, czy nastąpił zanik trzech kluczowych dla istnienia takiego związku więzi, czyli: więzi uczuciowej, fizycznej i ekonomicznej.

To czy strony zerwały ze sobą więzi, Sąd bada przed wszystkim poprzez przesłuchanie stron, nim jednak dojdzie do rozprawy, trzeba zainicjować proces rozwodowy poprzez złożenie pozwu. Jak i gdzie to zrobić?

Należy wskazać, że sprawami o rozwiązanie małżeństwa zajmują się wyłącznie sądy okręgowe. Właściwym miejscowo będzie, co do zasady, sąd właściwy z uwagi na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków.

Pozew o rozwód należy złożyć na piśmie kierowanym do Sądu, w którym napiszemy, o co wnosimy, o czym sąd ma rozstrzygnąć. Do pisma dołączamy akty stanu cywilnego, czyli odpis skrócony aktu małżeństwa w oryginale oraz akty urodzenia wspólnych małoletnich dzieci stron postępowania.

Do pozwu można oczywiście złożyć inne dokumenty jako dowody oraz wskazać świadków, o których przesłuchanie wnosimy na fakty, które opiszemy w uzasadnieniu pozwu.

W praktyce większości sądów rozwodowych w sprawach, w których strony mają wspólne małoletnie dzieci, sąd zobowiązuje strony do wskazania przynajmniej jednego świadka, który zostanie przesłuchany na okoliczności związane z małoletnimi dziećmi stron.

Pozew powinien być opłacony – obecnie opłata sądowa wynosi 600 zł. Opłaty od pozwu można dokonać w kasie sądu lub za pomocą znaków sądowych zakupionych przez internet za pośrednictwem serwisu: https://oplaty.ms.gov.pl/.

W przypadku orzeczenia rozwodu bez orzeczenia o winie, sąd z urzędu zwróci stronie, która opłaciła pozew połowę opłaty, czyli opłata za sprawę będzie wynosiła ostatecznie 300 zł, a dodatkowo sąd może orzec, że strony ponoszą koszty postępowania po połowie i wtedy zarówno powód jak i pozwany poniosą koszty sądowe po 150 zł.

Jakie rozstrzygnięcia powinny znaleźć się w wyroku sądu orzekającego o rozwiązaniu małżeństwa? Zgodnie z przepisem art. 58 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do elementów obowiązkowych należy:

• rozwiązanie małżeństwa przez rozwód lub oddalenie żądania o rozwód
  • rozwiązanie małżeństwa może być bez orzeczenia o winie, jeżeli żadna ze stron nie żąda takiego wniosku
  • z orzeczeniem o winie jednej ze stron, jeżeli jeden z małżonków jest wyłącznie winny
  • z winy obu stron, kiedy zarówno powód, jak i pozwany, przyczynili się do rozkładu małżeństwa, należy pamiętać, że sąd nie miarkuje winy, to znaczy, że nie przesądza, kto jest „bardziej” winny
  • oddalenie żądania orzeczenia rozwodu, jeżeli nie zaszły przesłanki do rozwiązania małżeństwa lub gdyby orzeczenie rozwodu było sprzeczne z dobrem wspólnych małoletnich dzieci stron
• rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków
• rozstrzygnięcie o kontaktach rodziców z dzieckiem (sąd może rozstrzygnąć o sposobie utrzymywania kontaktów z dziećmi stron, ale jeżeli zarówno powód jak i pozwany nie wnoszą o ustalenie kontaktów, to sąd takiego rozstrzygnięcia z urzędu nie wydaje.)
• rozstrzygnięcie o alimentach, czyli to w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka
• ponadto sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia
• jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków

W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków, sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać również podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Mając jednak na uwadze stopień skomplikowania spraw o podział majątku, konieczność przeprowadzania rozległego postępowania dowodowego, w tym konieczność przeprowadzania dowodów z opinii biegłych rzeczoznawców majątkowych, podział majątku wymaga znacznie dłuższego czasu niż sprawa o rozwód, dlatego sądy rozwodowe rzadko decydują się na wydawanie orzeczeń w zakresie podziału majątku wspólnego.

Sprawami o podział majątku zajmują się sądy rejonowe w oddzielnych postępowaniach wszczynanych po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego albo jeżeli małżonkowie wszczęli sprawę oddzielnie o rozdzielność majątkową, dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia o ustanowieniu rozdzielności pomiędzy małżonkami.

Oczywiście materia spraw o rozwód jest dużo szersza od zakresu tego artykułu, jednakże przedstawione wymogi formalne pozwu pozwolą czytelnikowi na zapoznanie się z podstawowymi informacjami na ten temat i przygotowanie się do tej ważnej sprawy.