Kim jest wierzyciel i jakie są jego prawa?

Przeczytaj także: Postępowanie upadłościowe: zgromadzenie i rada wierzycieli

Ponad 2,5 mln Polaków ma problemy z terminowym opłacaniem rachunków, kredytów, mandatów i alimentów. Na koniec 2020 r. łączne zaległości, widniejące w bazie danych Krajowego Rejestru Długów, wyniosły ponad 48 mld zł. Rośnie też grupa wierzycieli, którzy nigdy nie zobaczą swoich pieniędzy.

Dane z 2020 roku pokazują, że połowa podmiotów, które zbankrutowało, na rok przed upadłością już figurowało w bazach KRD. Ich wierzyciele stracili wiele milionów złotych. – mówi Szymon Mojzesowicz, ekspert firmy doradczej Lege Advisors.

Jaka jest więc pozycja wierzycieli w obecnej sytuacji? Według prawa, głównym celem postępowań upadłościowych wobec przedsiębiorców i osób fizycznych jest zaspokojenie wierzycieli. Następuje to ze środków uzyskanych przez syndyka po sprzedaży majątku upadłego.

Wierzyciele mają realny wpływ na przebieg postępowania. Prawo przyznaje im szereg uprawnień pozwalających doprowadzić do rozpoczęcia, czy też umorzenia postępowania. Daje również możliwość aktywnego uczestnictwa i kontroli. Warto dodać, że prawo upadłościowe dzieli wierzycieli na cztery kategorie. Przykładowo, zanim wierzyciele z kategorii drugiej otrzymają jakiekolwiek środki, najpierw muszą zostać spłaceni wszyscy, którzy mieszczą się w kategorii pierwszej. W im wyższej kategorii znajdzie się dany wierzyciel, tym większa szansa i krótszy czas na odzyskanie chociaż części zaległych kwot. – tłumaczy Adam Pasternak z serwisu Upadanie.pl.

Kim według prawa jest wierzyciel? Zgodnie z prawem upadłościowym jest to każdy uprawniony do zaspokojenia z masy upadłościowej. Nawet jeżeli jego wierzytelność nie wymaga zgłoszenia. Tak więc status wierzyciela w postępowaniu upadłościowym będą miały podmioty, których należności figurują na liście wierzytelności w wyniku dokonanych zgłoszeń. Status taki będą mieć także wpisywani na listę z urzędu pracownicy, czy też wierzyciele zabezpieczeni hipotecznie.

W postępowaniach prowadzonych na zasadach ogólnych, każdemu z wierzycieli przysługuje szereg uprawnień, takich jak m.in. zgłaszanie wierzytelności, czy też zaskarżanie list wierzytelności, planów podziału lub opisów i oszacowań. Co więcej, wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności jest pełnoprawnym tytułem egzekucyjnym przeciwko dłużnikowi. Wyciąg taki może być bardzo przydatny zwłaszcza po umorzeniu danego postępowania. Z kolei w upadłości konsumenckiej prowadzonej w trybie uproszczonym, wierzyciele mogą m.in. zgłaszać swoje wierzytelności, zaskarżać czynności syndyka, opiniować projekt planu spłaty wierzycieli, czy wreszcie złożyć zażalenie na końcowe postanowienie sądu. – wyjaśnia Adam Pasternak z serwisu Upadanie.pl

Warto skupić się na sytuacjach, w których wierzyciele uczestniczą w postępowaniu działając wspólnie. Przede wszystkim wspomnieć trzeba o zgromadzeniu wierzycieli. Działa ono pod przewodnictwem sędziego-komisarza, a tworzone jest zasadniczo przez wszystkich wierzycieli, których wierzytelności zostały uznane. Zgromadzenie zwoływane jest przez sędziego-komisarza, jeżeli ustawa wymaga podjęcia przez nie uchwały i zawnioskuje o to odpowiednio reprezentatywna grupa wierzycieli. W innych wypadkach następuje to wedle uznania sędziego-komisarza.

Zgromadzenie podejmuje decyzje w formie uchwał, a do jego najważniejszych uprawnień należy głosowanie nad układem z dłużnikiem, dokonywanie wyłączeń z masy upadłości oraz decydowanie o konieczności wniesienia przez wierzycieli zaliczek na koszty postępowania. - wyjaśnia Szymon Mojzesowicz z Lege Advisors.

Drugą z form reprezentacji wierzycieli w trakcie postępowania jest rada wierzycieli ustanawiana przez sędziego-komisarza z urzędu. Rada powstaje, jeśli sędzia uzna to za konieczne lub na wniosek wierzycieli, czy też upadłego. W skład rady wchodzi pięciu członków oraz dwóch zastępców, względnie trzech członków w przypadku małej liczby wierzycieli. Rolą rady wierzycieli jest udzielanie pomocy, kontrolowanie działalności syndyka, a przede wszystkim udzielanie zezwoleń na dokonanie niektórych czynności. W wypadku nieustanowienia rady jej funkcje pełni sędzia-komisarz.

Jest jeszcze jedna sytuacja, która świadczy o silnej pozycji wierzycieli w postępowaniu upadłościowym - na zgodny wniosek wszystkich wierzycieli, sąd zobowiązany jest do umorzenia postępowania.