Czy na strajk kobiet można dostać dzień wolny od pracy?

Przeczytaj także: Czy w czasie pandemii pracodawca może odmówić urlopu okolicznościowego?

Mamy czas epidemii. Jeszcze tydzień-dwa tygodnie temu docierały do nas informacje o tym, że pracodawcy rozliczają swoich pracowników z udziału w weselach i uroczystościach rodzinnych. Obawiamy się, czy udział w strajku kobiet nie będzie brany „pod lupę” pracodawców – mówi Prezes Małgorzata Marczulewska. – Zdezorientowani są zarówno pracownicy jak i pracodawcy. Uczestniczyć? A jak tak, to czy komuś o tym mówić? – dodaje.

Pracownik ma prawo do udziału w manifestacjach. W czasie pandemii musimy jednak zachowywać się odpowiedzialnie

W minionym miesiącu do Stowarzyszenia STOP Nieuczciwym Pracodawcom dotarło kilkanaście skarg i podobna ilość pytań w związku z rozmaitymi „ankietami” oraz „dokumentami” do wypełnienia na okoliczność przeciwdziałania pandemii koronawirusa.

Część pytań była standardowa: Czy mieliśmy kontakt z zakażonym? Czy czujemy się dobrze? Itp. Część pytań ingerowała w sferę prywatną pracowników i niektórzy wprost nazywali je inwigilacją, bo pracodawcy chcieli wiedzieć czy braliśmy udział w weselach lub pogrzebach, czy byliśmy w minionym czasie w teatrze lub kinie. Zdarzały się też pytania czy posiadamy w bliskiej rodzinie lekarzy lub ratowników medycznych.

Przez Polskę przechodzi fala protestów, z epidemicznego punktu widzenia uczestnictwo w nich może być traktowane jako zachowanie ryzykowne:

Pracodawcy chcieli wiedzieć czy uczestniczyliśmy w weselach, mogą więc też pytać o udział w manifestacjach. To, co robimy poza godzinami pracy jest naszą prywatną sprawą i podobnie jak w przypadku udziału w weselach czy w wydarzeniach kulturalnych nie musimy o tym mówić pracodawcy. Musimy jednak być odpowiedzialni i jeżeli czujemy się źle lub gdy podejrzewamy u siebie zakażenie, to pod żadnym pozorem nie należy iść do pracy. Wskazana jest tu po prostu samoizolacja lub badanie. Żyjemy w czasie epidemii i musimy być jednocześnie solidarni i odpowiedzialni, a to wiąże się często z podejmowaniem trudnych decyzji – przyznaje Prezes Stowarzyszenia STOP Nieuczciwym Pracodawcom Małgorzata Marczulewska.

Kiedy udział w proteście może być powodem upomnienia ze strony pracodawcy?

Kiedy np. wykonujemy pracę zdalną i nie informujemy pracodawcy o tym, że jesteśmy poza obszarem zasięgu, a jednocześnie w tym czasie jest zadanie do wykonania – mówi Prezes Małgorzata Marczulewska. – Nikt nie ma prawa zwracać nam uwagi na uczestnictwo w wydarzeniach, które mogą być identyfikowane z konkretnym światopoglądem czy opcją polityczną. Gdyby pracodawca zwrócił nam uwagę, że „to nie wypada” albo, że „pracując w instytucji publicznej nie powinniśmy”, to jest to oczywiste łamanie przepisów prawa pracy. Jesteśmy wolnymi ludźmi. Apeluję jednak o odpowiedzialność, bo o epidemii zapominać nie należy – dodaje.

Dzień wolny od pracy? Na strajk kobiet raczej urlop na żądanie

Jak z punktu widzenia Prawa Pracy powinna być uregulowana sytuacja udziału pracownika w manifestacjach, kiedy te odbywają się w godzinach pracy?

Każdy pracownik ma prawo do czterech dni „urlopu na żądanie” w roku. Pracodawca nie ma prawa odmówić żadnemu pracownikowi urlopu w cztery wskazane przez pracownika dni w roku kalendarzowym. Warunkiem jest zgłoszenie przez pracownika żądania urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu oraz oczywiście posiadanie „w puli” niewykorzystanego urlopu w danym roku. W pozostałych kwestiach pozostaje kwestia umownego ustalenia kwestii zwolnienia z obowiązku pracy z pracodawcą lub innej formy np. odebrania wolnego za wypracowane nadgodziny – mówi mec. Mateusz Galikowski, prawnik Stowarzyszenia STOP Nieuczciwym Pracodawcom.

Nie możemy jednak powiedzieć szefowi: „Strajkuję, więc chcę dostać dzień wolny od pracy”:

Strajk w rozumieniu przepisów prawa jest „zbiorowym powstrzymaniem się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego interesów wskazanych w art. 1” (art.17), tj. sporu „pracowników z pracodawcą lub pracodawcami” dotyczących warunków pracy, płacy lub świadczeń socjalnych oraz praw i wolności związkowych pracowników lub innych grup (art. 1) – w tym wypadku nie mamy więc do czynienia ze strajkiem wobec pracodawcy wobec czego nie widzę tu możliwości zastosowania przepisów o prawie do strajku w oparciu o tę ustawę – dodaje mec. Mateusz Galikowski.