Kiedy podział spółki z o.o. jest możliwy? Jak to zrobić?

Przeczytaj także: Restrukturyzacja firmy: przekształcenie (w) spółki

I. Etap pierwszy
1. Przygotowanie planu podziału

Jeżeli chcecie dokonać podziału spółki z o.o., to należy najpierw wybrać jaki będzie jego rodzaj i zasady według których będzie on przeprowadzony. Określeniu elementów koniecznych dla dokonania podziału i formy jego przeprowadzenia służą analizy i oceny finansowe, ryzyk, oraz prawne i będący ich wynikiem planu podziału. Musi on zostać sporządzony w formie pisemnej i zawierać wymaganą, minimalną treść wskazaną przez ustawę (patrz: art. 534 § 1 k.s.h.). W rzeczywistości plan podziału jest przedmiotem procesu realizacji projektu podziałowego, w którym na początku w fazie rozpoznawania uwarunkowań i różnych opcji, oblicza się wariantowo skutki ekonomiczne podziału, w tym chociażby obciążenia podatkowe i efekty na rynku. Odbywa się to w konsultacji między zainteresowanymi spółkami, których zarządy przygotowują następnie plan podziału. Przyjęcie planu następuje poprzez podjęcie uchwały przez zarządy, która wyraża zgodę na treść planu i podpisanie samego planu.

1.1. Konieczna treść planu podziału

Przepis art. 534 § 1 k.s.h. określa co należy zawrzeć w planie podziału. I tak, zgodnie z przywołanym przepisem plan podziału musi określać co najmniej:

• typ, firmę i siedzibę każdej ze spółek uczestniczących w podziale;
• stosunek wymiany udziałów lub akcji spółki dzielonej na udziały lub akcje spółek przejmujących bądź spółek nowo zawiązanych i wysokość ewentualnych dopłat;
  
  Stosunek ten jest obliczany na podstawie wyceny majątków każdej ze spółek uczestniczących w podziale i stanowi wynik tego w jakiej relacji pozostają wartości tych majątków względem siebie. Wobec tego takie postanowienie w planie powinno określać:
  • ile na dzień sporządzenia wynosi kapitał zakładowy spółki dzielonej i na ile udziałów o wartości nominalnej dzieli się kapitał zakładowy,
  • kto i z jaką liczbą udziałów jest obecnie wspólnikiem spółki dzielonej,
  • jaki jest stosunek wymiany udziałów.
  
  Tytułem przykładu, można wskazać, iż postanowienie planu dotyczące parytetu wymiany może określać, że stosunek wymiany udziałów spółki dzielonej na udziały spółki przejmującej, czyli stosunek w jakim wspólnicy spółki dzielonej obejmą udziały w podwyższonym kapitale zakładowym spółki przejmującej, został ustalony w proporcji do udziałów posiadanych przez Wspólników w Spółce Dzielonej. W zamian za przenoszoną część albo całość majątku spółki dzielonej wspólnicy spółki dzielonej otrzymają udziały spółki przejmującej przy zachowaniu stosunku wymiany np. 1:2/ 1: 10/ 1:20. Oznacza to, że za każdy jeden udział w Spółce Dzielonej o wartości nominalnej ……..PLN każdy ze wspólników otrzyma ……… udziałów o wartości nominalnej…….PLN, przy jednoczesnym zachowaniu udziałów w kapitale zakładowym spółki dzielonej (jeżeli jest to podział przez wydzielenie). Parytet wymiany może wynosić też 1:1. Wtedy odpowiednie postanowienie mogłoby określać, że stosunek wymiany udziałów wynosi 1:1, co oznacza, że za każdy udział umorzony w kapitale zakładowym Spółki dzielonej, jej wspólnik otrzyma 1 udział w kapitale zakładowym spółki przejmującej. Ostatnie z przedstawionych tytułem przykładu rozwiązań mogłoby znaleźć zastosowanie w przypadku podziału poprzez wydzielenie i przeniesienie części majątku na spółkę istniejącą przy obniżeniu kapitału zakładowego spółki dzielonej i podwyższeniu kapitału zakładowego spółki przejmującej.
  
  Jeżeli w wyniku ustalenia stosunku wymiany udziałów okaże się, że zachodzi konieczność wyrównania ułamków w wartości udziałów (wynikiem nie są bowiem liczby całkowite) należy skorzystać z instytucji dopłat określonej w 529 § 3 i § 4 k.s.h.. Jeżeli konieczność taka nie zachodzi należy wskazać, iż nie przewiduje się dopłat na rzecz wspólników spółki dzielonej, o których mowa w art. 529 § 3 i § 4 KSH.
• zasady dotyczące przyznania udziałów lub akcji w spółkach przejmujących lub w spółkach nowo zawiązanych;
  Określając zasady przyznawania udziałów można wskazać, iż udziały w podwyższonym lub pierwotnie pokrywanym w przypadku nowo zawiązywanej spółki - kapitale zakładowym zostaną przyznane wspólnikom spółki dzielonej tj. wspólnikowi Ksawerem Igrekowskiemu przyznane zostanie X udziałów Spółki Przejmującej o łącznej wartości nominalnej Y PLN (itd.). Przy czym można tu także określić takie elementy, jak choćby termin przyznania udziałów.
• dzień, od którego udziały lub akcje wymienione w pkt 3 uprawniają do uczestnictwa w zysku poszczególnych spółek przejmujących bądź spółek nowo zawiązanych;
  Wymóg tego punktu powinien zostać zrealizowany poprzez wskazanie konkretnego dnia, w konkretnym miesiącu, jednakże w doktrynie podnosi się, iż nie ma jednak przeszkód, aby dzień ten oznaczony został w sposób opisujący zasady jego ustalenia, np. jako dzień podziału, tj. dzień wpisania przez sąd podziału do rejestru.³
• prawa przyznane przez spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane wspólnikom oraz osobom szczególnie uprawnionym w spółce dzielonej;
  Należy tu zamieścić informacje, jakie prawa szczególne np. prawa osobiste lub udziały uprzywilejowane zostaną utrzymane albo wykreowane i komu będą przysługiwać. Może tu chodzić o przywileje dotyczące dywidendy, głosu, czy też sposobie uczestnictwa w podziale majątku po likwidacji spółki. Oczywiście plan może stanowić, iż nie przewiduje się przyznania przez spółkę przejmująca szczególnych praw lub korzyści dla wspólników biorących udział w podziale.
• szczególne korzyści dla członków organów spółek, a także innych osób uczestniczących w podziale, jeżeli takie zostały przyznane;
  W tym punkcie planu należy określić jakie szczególne korzyści przypadać będą osobom wykonującym funkcje w organach spółek uczestniczących w podziale, czyli członkom zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej, a także innym osobom uczestniczącym w podziale np. obsługującym operację prawników. Użycie przez ustawodawcę określenia „szczególne” wskazuje, iż chodzi tu o korzyści przekraczające „zwykłe” profity płynące z pełnienia funkcji, czyli np. korzyści „ponad” wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji.
• Dokładny opis i podział składników majątku (aktywów i pasywów) oraz zezwoleń, koncesji i ulg przypadających spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym
  Istotną częścią planu jest precyzyjnie wskazanie i opisanie składników majątkowych. Mówiąc w uproszczeniu, należy określić jakie aktywa i pasywa spółki dzielonej będą przypisane jakiej spółce przejmującej. W przypadku podziału przez wydzielenie tylko część składników majątkowych podlegać będzie przyznaniu spółce wydzielonej (przejmującej). Należy zatem w pierwszej kolejności zapoznać się dokładnie ze składnikami majątku spółki i zebrać dane identyfikujące te składniki oraz następnie dokonać ich rozdzielenia pomiędzy uczestniczące w podziale spółki przejmujące.
  
  Na marginesie, należy wskazać, że zarząd spółki dzielonej ma obowiązek zawiadomienia zarządów każdej spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej w organizacji o wszelkich istotnych zmianach w zakresie składników majątkowych (aktywów i pasywów), które nastąpiły między dniem sporządzenia planu podziału a dniem powzięcia uchwały o podziale.
  
  Użycie wyrażenia „dokładny opis” ma na celu podkreślenie, że opis musi bez wątpliwości pozwalać na identyfikację każdego składnika majątkowego spółki dzielonej celem przypisania go konkretnej spółce przejmującej albo nowo zawiązanej (np. 15 komputerów marki X, o nr seryjnych ………)
  
  Z kolei dokładny opis i podział zezwoleń, koncesji oraz ulg, a także uprawnień i obowiązków wynikających z innych decyzji administracyjnych nie powinien nastręczać trudności. Każdy bowiem akt administracyjny powinien zawierać dokładne dane dotyczące organu, strony oraz przedmiotu postępowania oraz datę wydania, co trzeba zawrzeć w opisie w treści planu.

1. A. Szumański, [w:] Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Komentarz KSH, t. IV, 2009, s. 762
2. S. Sołtysiński (red.), Prawo spółek kapitałowych. System Prawa Prywatnego. T. 17B. Wyd. 2, Warszawa 2016
3. Z. Jara (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz; wyd. 15, komentarz do art. 534 § 1 k.s.h.

Chcesz wiedzieć więcej? Zapytaj naszego eksperta: https://mikroporady.pl/pytania-do-eksperta