Tarcza Antykryzysowa 3.0 - obniżenie wymiaru czasu pracy również dla cudzoziemców

Przeczytaj także: Obniżenie wymiaru czasu pracy na wniosek pracownika

Należy pamiętać, że nielegalne jest powierzenie cudzoziemcowi wykonywania pracy na innych warunkach niż wskazane w zezwoleniu na pracę czy oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy. Natomiast w aktualnie obowiązujących przepisach, w celu otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń pracowników w ramach wsparcia z FGŚP, pracodawca musi np. obniżyć pracownikom wymiar czasu pracy. Przepisy Tarczy Antykryzysowej nie wyłączają pracowników z zagranicy z możliwości objęcia ich obniżonym wymiarem czasu pracy, zatem co do zasady nie powinno być co do tego żadnych przeszkód. Dotychczas jednak, w związku z brakiem szczegółowej regulacji niemożliwe było obniżenie cudzoziemcowi wymiaru czasu pracy i skorzystanie z dofinansowania do jego wynagrodzenia bez ryzyka narażenia się na zarzut powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy na warunkach niezgodnych z zezwoleniem na pracę lub oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy czy zezwoleniem na pracę i pobyt.

Na podstawie Tarczy 3.0. umożliwiono:

• polecenie cudzoziemcowi wykonywanie pracy zdalnej (zgodnie z art. 3 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z późn. zm),
• obniżenie cudzoziemcowi wymiaru czasu pracy o max 20% nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy (zgodnie z art. 15g ust. 8 ww. ustawy),
• w niektórych przedsiębiorstwach, np. zatrudniających pracowników zapewniających funkcjonowanie stacji paliw płynnych, na obszarze lub terenie obiektu ważnego dla obronności, świadczących czynności bankowe, przedsiębiorcy rolno-spożywczego, którego działalność wiąże się z wytwarzaniem lub dostarczaniem żywności, możliwe jest m.in. objęcie cudzoziemca zmianą systemu lub rozkładu czasu pracy oraz świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych, w zakresie i wymiarze niezbędnym dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa (zgodnie z art. 15x ust. 1 w/w ustawy),
• objęcie cudzoziemców elastycznymi zasadami ustalania pracownikom czasu pracy i porozumieniem o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy lub o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia (zgodnie z art. 15zf ust. 1 ww. ustawy).

Jeśli pracodawca zgodnie z przepisami obejmie pracownika z zagranicy którymś z wymienionych działań, w związku z czym zmianie uległyby warunki wykonywania pracy określone w:

• zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę,
• zezwoleniu na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji,
• zezwoleniu na pracę,
• zezwoleniu na pracę sezonową,
• oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń na podstawie art. 88z ust. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

- cudzoziemiec może wykonywać pracę na tych zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia, uzyskania nowego zezwolenia lub wpisania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.

Tarcza 3.0. wprowadza również możliwość świadczenia pracy przez cudzoziemców, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i w okresie 30 dni po odwołaniu ostatniego z tych stanów, u pracodawcy prowadzącego działalność wymienioną w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 90 ust. 9 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach, np. w rolnictwie, hotelach i pensjonatach, czy też gastronomii - bez zezwolenia na pracę lub pracę sezonową, o ile cudzoziemiec posiadał:

• zezwolenie na pracę lub pracę sezonową ważne po dniu 13 marca 2020 r. lub
• oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisane do ewidencji oświadczeń, w którym przynajmniej jeden dzień okresu pracy określonego w tym oświadczeniu następuje po dniu 13 marca 2020 r.

Niektóre wątpliwości pozostają

Powstaje jednak pytanie, czy możliwość wykonywania pracy bez zezwolenia pozwala na zmianę pracodawcy? Wydawałoby się, że tak - ustawa wskazuje bowiem wprost, że w czasie pandemii np. w rolnictwie, hotelach i lokalach gastronomicznych możliwa będzie praca bez zezwolenia.

Otwarte pozostaje jednak pytanie, czy wymagane przez ustawodawcę uprzednie posiadanie przez cudzoziemca zezwolenia lub oświadczenia ważnego po dniu 13 marca 2020 r. będzie spełnione przy posiadaniu przez cudzoziemca zezwolenia na jakąkolwiek pracę, np. w charakterze robotnika budowlanego, czy jednak to zezwolenie lub oświadczenie musi odnosić się do działalności wymienionych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 90 ust. 9 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy? Druga opcja ograniczałaby znacznie możliwość zatrudnienia cudzoziemców przy pracach sezonowych wyłączając wszystkich tych, którzy wcześniej nie wykonywali pracy w sektorach wymienionych w rozporządzeniu, a obecnie zatrudnienia szukają.

Utrudnione może być również zatrudnianie do prac sezonowych w rolnictwie zupełnie nowych pracowników zza granicy, którzy wcześniej w Polsce nie pracowali. Wymogiem dla wykonywania pracy bez zezwolenia jest bowiem uprzednie posiadanie zezwolenia na pracę lub pracę sezonową ważnych po 13 marca 2020 r. lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, w którym chociaż jeden dzień przypada po 13 marca 2020 r. Dodatkowo, osoba pochodząca z kraju spoza UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (np. z Ukrainy) przekraczająca granicę nawet w celach zawodowych nadal objęta jest 14- dniową kwarantanną, którą pracownicy sezonowi mają spędzić w gospodarstwach, co prawda będą mogli w trakcie kwarantanny świadczyć pracę, ale pod warunkiem zakazu opuszczania gospodarstwa i minimalnego kontaktu z osobami zamieszkującymi gospodarstwo. MRiRW i GIS opublikował bardzo restrykcyjne wytyczne dla rolników zatrudniających cudzoziemców przy pracach sezonowych (https://gis.gov.pl/aktualnosci/wytyczne-mrirw-i-gis-dla-producentow-rolnych-zatrudniajacych-cudzoziemcow-przy-pracach-sezonowych-w-zwiazku-z-rozprzestrzenianiem-sie-wirusa-sars-cov-2-warszawa-08-05-2020-r/). Niektóre z nich to np. opłacenie testów na koronawirusa zaraz po przyjeździe pracowników, opłacenie dodatkowych testów jeśli gospodarz chce skrócić okres kwarantanny, zapewnienie wydzielonych pomieszczeń do pobytu (w przypadku dużej ilości osób te pomieszczenia ma zajmować nie więcej niż 10 osób), oddzielnie od siebie grup pracowników tak, żeby się ze sobą nie stykały zarówno w miejscu pracy (np. na polu czy podwórku) jak i w miejscu zakwaterowania i strefach socjalnych i wiele innych pokazuje, że zatrudnianie pracowników sezonowych będzie dla wielu producentów rolnych ogromnym wyzwaniem i może się wiązać z dużymi wydatkami.

Małgorzata Cieśla, aplikant adwokacki w