Tarcza antykryzysowa: jakie ryzyko prawne generuje wsparcie dla firm?

Przeczytaj także: Jakie instrumenty wsparcia dla firm w związku z pandemią COVID-19?

Jak czytamy w komunikacie opublikowanym przez KPMG, ryzyko nie należy do najmniejszych. Eksperci podkreślają, że w skrajnych sytuacjach beneficjent pomocy może zostać zobligowany do zwrotu całości otrzymanych środków, a zarząd spółki - pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Dodatkowym problemem mogą okazać się również ryzyka kontraktowe wynikające z możliwości braku obowiązku zapłaty odszkodowania czy kary umownej, jak również z wygaśnięciem, rozwiązaniem lub odstąpieniem od umowy przez kontrahenta. KPMG zwraca również szczególną uwagę na wątpliwości, których przysparzają regulacje w zakresie umów najmu komercyjnego.

Ryzyka odpowiedzialności związane z uzyskaniem i wykorzystaniem środków publicznych

Możliwość skorzystania z niektórych instrumentów wsparcia, przewidzianych w ramach pomocy dla firm na łagodzenie negatywnych skutków COVID-19, jest uzależniona od tego, czy przedsiębiorstwo kwalifikuje się do sektora MŚP. Paradoksalnie w wielu przypadkach określenie statusu firmy może nie być prostym zadaniem.

Kwalifikacja przedsiębiorcy jako małego, średniego albo dużego przedsiębiorstwa może powodować duże trudności w sytuacji, gdy mamy do czynienia z bardziej rozbudowaną strukturą. Unijna definicja MŚP odnosi się bowiem nie tylko do przedsiębiorcy, który wnioskuje o pomoc, ale także do przedsiębiorstw z nim powiązanych i przedsiębiorstw partnerskich. Niewłaściwa kwalifikacja pociąga za sobą ryzyko konieczności zwrotu otrzymanego wsparcia, jeśli beneficjent pomocy otrzymał je na podstawie niezgodnego z prawdą oświadczenia i w rzeczywistości nie spełnia warunku jego otrzymania – mówi Przemysław Kamil Rosiak, radca prawny w kancelarii prawnej D.Dobkowski sp.k. stowarzyszonej z KPMG w Polsce.

Warto również pamiętać, że dotychczasowe przepisy antykryzysowe nie uchylają odpowiedzialności członków zarządu.

Konieczność zwrotu uzyskanych środków na łagodzenie skutków COVID-19 w związku z nieprawidłowościami na etapie wnioskowania lub ich wykorzystania może być dopiero początkiem problemów prawnych spółki i jej zarządu. W szczególności członkowie zarządów spółek, podpisując, nawet w okolicznościach nadzwyczajnych, oświadczenia i umowy dotyczące konkretnych instrumentów, powinni mieć świadomość, że przekroczenie granicy dopuszczalnego ryzyka gospodarczego czy brak precyzyjności w składanych oświadczeniach chociaż pozornie nieistotny, rodzi po ich stronie poważne ryzyka prawnokarne lub karnoskarbowe. Zwłaszcza jeśli działania te dotyczą środków publicznych. Warto też pamiętać, że niezależnie może to skutkować dochodzeniem naprawienia poniesionej szkody od członków zarządu przez spółkę lub jej wierzycieli – mówi dr Fatima Mohmand, adwokat w kancelarii prawnej D.Dobkowski sp.k. stowarzyszonej z KPMG w Polsce.

Ryzyka kontraktowe w zakresie umów najmu komercyjnego

Nowe regulacje wprowadzone w związku z pandemią generują też liczne ryzyka kontraktowe. Wiele wątpliwości wśród przedsiębiorców budzą przepisy tarczy antykryzysowej dotyczące umów najmu.

Jest kontrowersyjne czy możliwość tymczasowego wygaszenia umów najmu, a co za tym idzie zwolnienia najemców z czynszu, dotyczy także najemców powierzchni usługowej. Treść uzasadnienia projektu Tarczy 1.0. sugeruje, że intencją ustawodawcy było objęcie wygaszeniem umów wszystkich rodzajów lokali objętych zakazem działalności, jednak ostateczne brzmienie samej Tarczy 1.0 można interpretować w ten sposób, że wygaszeniem są objęte wyłącznie najmy powierzchni handlowej – mówi Mikołaj Zdyb, radca prawny w kancelarii prawnej D.Dobkowski sp.k. stowarzyszonej z KPMG w Polsce.