Ponaglenie, czyli jak przyspieszyć postępowanie administracyjne?

Przeczytaj także: Czy przewlekłość postępowania można wyeliminować?

Długie i żmudne postępowania administracyjne

Wszyscy wiemy jak długo potrafią toczyć się sprawy administracyjne. Na załatwienie nawet najprostszych kwestii trzeba czekać przynajmniej miesiąc. Z kolei w tych bardziej skomplikowanych sprawach rozstrzygnięcie pojawia się po pół roku, a rekordowo nawet po kilku latach. Wiele osób zapomina jednak, że polskie prawo posiada pewne mechanizmy mogące usprawnić cały proces. Wymagają one jednak pewnej inicjatywy ze strony wnioskodawcy lub innych stron postępowania administracyjnego. Jak zaradzić opóźnieniom? Jak przeciwdziałać urzędniczej opieszałości? Odpowiedzią może być instytucja ponaglenia.

Jak organy rozpatrują sprawy?

Co do zasady organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Określenie "bez zbędnej zwłoki" jest jednak bardzo nieostre i daje duże "pole do manewru". Teoretycznie kolejne przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dodają, że załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Jak wiadomo jednak w praktyce wygląda to nieco inaczej.

Organy dowolnie przedłużają postępowanie, argumentując to wysokim stopniem skomplikowania sprawy. Jednocześnie powołują się na przepis, który mówi, iż w każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia.

Jak wnieść ponaglenie?

Z opieszałością urzędników można jednak walczyć. Służy temu instytucja ponaglenia. Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia w dwóch przypadkach. Po pierwsze wtedy, gdy nie załatwiono sprawy w terminie. Wówczas mówimy o bezczynności organu. Po drugie natomiast wtedy, gdy postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy. Wówczas mówimy o przewlekłości postępowania.

W ponagleniu nie wystarczy powołać się na przepisy dotyczące tej instytucji. Pismo do właściwego organu powinno też zawierać szczegółowe uzasadnienie, czyli informację o tym w jaki sposób doszło do bezczynności organu albo przewlekłości postępowania. Ponaglenie wnosi się natomiast do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie albo do organu prowadzącego postępowanie, jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Co istotne organ, który finalnie będzie rozpatrywał ponaglenie powinien to zrobić w terminie siedmiu dni od jego otrzymania.

Jak przyspieszyć postępowanie?

Stwierdzając czy w sprawie doszło do bezczynności organu albo przewlekłości postępowania organ rozpatrujący ponaglenie powinien wydać stosowne postanowienie. W tym orzeczeniu musi natomiast wskazać czy i w jakim zakresie organ dopuścił się naruszenia, a także czy to naruszenie miało charakter rażący. Dodatkowo, stwierdzając bezczynność lub przewlekłość musi zobowiązać organ rozpatrujący sprawę do załatwienia jej w ściśle określonym wyznaczonym terminie. Organ zarządza też wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.

Czy to coś zmieni?

Uznanie ponaglenia za zasadne może nieść za sobą bardzo poważne konsekwencje. Nie chodzi bowiem wyłącznie o to, że organ zostanie zobowiązany do rozpatrzenia sprawy w ściśle określonym, wyznaczonym terminie. Dodatkowo konkretny pracownik – urzędnik podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa, jeżeli z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub prowadził postępowanie dłużej niż było to niezbędne do jej załatwienia.

Robert Tomaszewski, Prezes Zarządu |