Kiedy przedsiębiorca popełnia czyn nieuczciwej konkurencji?

Przeczytaj także: Wylewanie piwa czynem nieuczciwej konkurencji

5) nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy jako czyn nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji polegającym na nakłanianiu do rozwiązania lub niewykonania umowy traktowane jest:

• nakłanianie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę, na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych albo innych obowiązków umownych, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim albo szkodzenia przedsiębiorcy (art. 12 ust. 1 uznk);
• nakłanianie klientów przedsiębiorcy lub innych osób do rozwiązania z nim umowy albo niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim albo szkodzenia przedsiębiorcy (art. 12 ust. 2 uznk);

Przy czym ww. działania podejmowane przez związki zawodowe, zgodnie z przepisami o rozwiązywaniu sporów zbiorowych nie wypełniają znamion czynu nieuczciwej konkurencji.

6) naśladownictwo produktów jako czyn nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest także naśladowanie gotowego produktu. Czyn ten popełniany jest, gdy za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może to wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu (art. 13 ust. 1 uznk).

Przy czym samo naśladownictwo towarów innego przedsiębiorcy, które nie korzystają ze szczególnej ochrony wynikającej z praw wyłącznych (np. prawa ochronnego na znak towarowy), nie jest sprzeczne z zasadami konkurencji i nie uzasadnia przyjęcia istnienia czynu nieuczciwej konkurencji, nawet w przypadku zgodności wymiarów kopii z pierwowzorem (tak SN w wyroku z dnia 11 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN 1319/00).

Innymi słowy produkcja tzw. podróbek, które fizycznie przypominają produkt oryginalny i jednocześnie to podobieństwo może spowodować u klientów przeświadczenie, że kupują produkt oryginalny, np. markową torebkę o charakterystyczny kształcie. Dotyczy to również półproduktów, np. wykorzystanie przy produkcji butów czerwonej podeszwy charakterystycznej dla marki Louboutin (dotyczy to tylko jednego odcieni czerwieni, który został zastrzeżony, tj. Pantone 18-1663TP).

Jednocześnie, nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, w szczególności budowy, konstrukcji i formy zapewniającej jego użyteczność. Jeżeli naśladowanie cech funkcjonalnych gotowego produktu wymaga uwzględnienia jego charakterystycznej formy, co może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, naśladowca jest zobowiązany odpowiednio oznaczyć produkt.

7) pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie jako czy nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest również rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.

Takie nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje to w szczególności informacje o:

• osobach kierujących przedsiębiorstwem;
• wytwarzanych towarach lub świadczonych usługach;
• stosowanych cenach;
• sytuacji gospodarczej lub prawnej.

Przykładowo dotyczyć to będzie sytuacji, gdy przedsiębiorca będący w likwidacji nie ujawnia stosownie tego faktu, zgodnie z wymogami prawa lub zamieszcza informacje o „najniższych cenach” na rynku, jeżeli ceny te rzeczywiście nie są cenami najniższymi.

Ponadto jako rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości taktowane jest także posługiwanie się:

• nieprzysługującymi lub nieścisłymi tytułami, stopniami albo innymi informacjami o kwalifikacjach pracowników;
• nieprawdziwymi atestami;
• nierzetelnymi wynikami badań;
• nierzetelnymi informacjami o wyróżnieniach lub oznaczeniach produktów lub usług.

Czynem nieuczciwej konkurencji będzie zatem informowanie przez przedsiębiorcę, że posiada atesty, których w rzeczywistości nie uzyskał lub też, że zdobył wykształcenie lub tytuł lub uprawnienia, którego faktycznie nie posiada, a które wpływa na poziom i zakres świadczonych usług.

8) utrudnianie dostępu do rynku jako czyn nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez:

• sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców; przy czym sprzedaż poniżej własnych kosztów nie wystarcza do automatycznego zakwalifikowania takiego działania jako czynu nieuczciwej konkurencji, a konieczne jest wykazanie, że do takiej transakcji doszło w celu wyeliminowania konkurencji (innych przedsiębiorców);
• nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców (bojkot);
• rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów (dyskryminacja);
• pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży;
• działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy, w tym czyn ten może w szczególności polegać na:
  • ograniczeniu w istotny sposób lub wyłączeniu możliwości dokonywania przez klienta zakupu u innego przedsiębiorcy;
  • stworzeniu sytuacji powodujących pośrednio lub bezpośrednio narzucenie klientom przez podmioty trzecie konieczności dokonania zakupu u danego przedsiębiorcy lub u przedsiębiorcy, z którym dany przedsiębiorca pozostaje w związku gospodarczym;
  • emisji, oferowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi oferowane przez jednego przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców pozostających w związku gospodarczym, w okolicznościach wskazanych powyżej.
• utrudnianie małym przedsiębiorcom dostępu do rynku przez sprzedaż towarów lub usług w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 po cenie nieuwzględniającej marży handlowej, chyba że sprzedaż taka dokonywana jest w ramach:
  • wyprzedaży posezonowej, dokonywanej dwa razy w roku na koniec sezonu letniego i zimowego, trwającej każdorazowo nie dłużej niż miesiąc;
  • wyprzedaży ze względu na upływający termin przydatności towarów do spożycia lub upływającą datę minimalnej trwałości;
  • likwidacji obiektu handlowego, o ile sprzedaż taka trwa nie dłużej niż 3 miesiące od dnia podania do publicznej wiadomości informacji o likwidacji tego obiektu, a w przypadku likwidacji wszystkich obiektów handlowych przedsiębiorcy w związku z zaprzestaniem przez niego działalności handlowej - nie dłużej niż rok.
• Utrudnianie małym przedsiębiorcom dostępu do rynku polegające na:
  • emitowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi, oferowanych poniżej ich wartości nominalnej;
  • emitowaniu oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegających wymianie na towary lub usługi o cenie przewyższającej wartość nominalną znaku.

9) przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną jako czyn nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji polegającym na przekupstwie osoby pełniącej funkcję publiczną określone w art. 229 Kodeksu karnego, jeżeli jest popełnione przez osobę fizyczną, która:

• jest przedsiębiorcą;
• działa na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnienia do jego reprezentowania albo podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania nad nim kontroli;
• działa na rzecz przedsiębiorcy, za zgodą osoby uprawnionej, o której mowa powyżej.

Przestępstwo przekupstwa zwane też łapownictwem polega na udzieleniu lub obiecaniu udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcje publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji.

Innymi słowy jeżeli przedsiębiorca lub osoba uprawniona do jego reprezentowania (np. prezes zarządu, członek zarządu, członek rady nadzorczej) lub pełnomocnik lub inna osoba, która działa na rzecz przedsiębiorcy wręczy lub zaproponuje wręczenie urzędnikowi (np. wójtowi) łapówki pieniężnej (określona kwota pieniędzy) lub rzeczowej (np. drogi zegarek, wyjazd zagraniczny) w zamian np. za udzielenie lub szybsze wydanie decyzji lub pozwolenia, zezwolenia (etc.) na wykonywanie określonego rodzaju działalności (np. decyzji środowiskowej, pozwolenia budowlanego, pozwolenia wodnoprawnego, pozwolenia na transport odpadów, zezwolenia na sprzedaż alkoholu, etc.), to wówczas oprócz tego, że działanie takie stanowi przestępstwo określone w art. 229 k.k., to jednocześnie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu uznk.

10) wytwarzanie i używanie urządzeń niedozwolonych jako czyn nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest wytwarzanie, import, dystrybucja, sprzedaż, najem lub oddawanie do używania pod innym tytułem prawnym oraz posiadanie, w celach zarobkowych, urządzeń niedozwolonych, w rozumieniu przepisów o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (art. 15b ust. 1 uznk).

Czynem nieuczciwej konkurencji jest także instalacja, serwis lub wymiana urządzeń niedozwolonych, w celach zarobkowych, oraz wykorzystywanie przekazu informacji handlowej do promocji tych urządzeń lub związanych z nimi usług (art. 15b ust. 2 uznk).

Takimi urządzeniami niedozwolonymi będą sprzęt lub oprogramowanie, które zostały zaprojektowane w celu umożliwienia korzystania z usług chronionych bez uprzedniego upoważnienia usługodawcy (art. 2 pkt 6 Ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym, Dz. U. z 2015 r. poz. 1341).

11) nieuczciwa lub zakazana reklama jako czyn nieuczciwej konkurencji

Zgodnie z art. 16 uznk czynem nieuczciwej konkurencji jest również nieuczciwa lub zakazana reklama, a w szczególności:

• reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka; np. reklama leków sprzedawanych na receptę skierowana do pacjentów, reklama alkoholu z udziałem małoletnich, reklama nadmiernie epatująca seksualnością, reklama eksponująca ludzkie cierpienie,
• reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi; np. reklama pomijająca całkowity koszt pożyczki, reklama pomijająca wskazanie terminowości lub zasad promocji dotyczącej określonych produktów;
• reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci; np. reklama wywołująca wrażenie u dziecka odnośnie właściwości reklamowanych zabawek,
• reklama ukryta, tj. wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji, w tym również tzw. lokowanie produktu, ang. „product placement” tj. otagowany wpis na Instagramie bez zaznaczenia, że jest to wpis sponsorowany, zamieszczenie w serialu puszki znanego napoju z widocznym napisem bez informacji przed serialem lub po serialu o lokowanym produkcie, czy też umieszczenie materiału reklamowego w prasie bez wymaganego oznaczenia „artykuł sponsorowany”, „artykuł promocyjny”, „reklama”
• reklama uporczywa, tj. reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji, np. przesyłanie niezamówionych informacji o świadczonych usługach lub oferowanych produktach, akwizycja produktów pomimo sprzeciwu osoby, do której reklama jest skierowana;
• reklama porównawcza, tj. reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.

Przy czym reklama porównawcza nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeżeli łącznie spełnia następujące przesłanki:

• nie jest reklamą wprowadzającą w błąd,
• w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównuje towary lub usługi zaspokajające te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu;
• w sposób obiektywny porównuje jedną lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech tych towarów i usług, do których może należeć także cena;
• nie powoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym a jego konkurentem, ani między ich towarami albo usługami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami odróżniającymi;
• nie dyskredytuje towarów, usług, działalności, znaków towarowych, oznaczeń przedsiębiorstwa lub innych oznaczeń odróżniających, a także okoliczności dotyczących konkurenta;
• w odniesieniu do towarów z chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia odnosi się zawsze do towarów z takim samym oznaczeniem;
• nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też chronionego oznaczenia geograficznego lub chronionej nazwy pochodzenia produktów konkurencyjnych;
• nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym, chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia albo innym oznaczeniem odróżniającym.

Co istotne czynu nieuczciwej konkurencji zakresie nieuczciwej lub zakazanej reklamy, w rozumieniu art. 16 uznk, dopuszcza się również agencja reklamowa albo inny przedsiębiorca, który reklamę opracował.