Działalność gospodarcza na Ukrainie - poradnik dla polskiego przedsiębiorcy

Przeczytaj także: Własny biznes: jak założyć firmę i przetrwać na rynku?

Ukraina jest krajem politycznie i ekonomicznie niestabilnym. Dla wielu przedsiębiorców wciąż jednak jest bardzo atrakcyjna pod względem inwestycji i rozwoju eksportu. Myśląc o internacjonalizacji biznesu należy przede wszystkim zabezpieczyć prawo własności oraz możliwość wycofania aktywów z Ukrainy w przypadku zagrożenia.

Osoba prawna na terytorium Ukrainy może prowadzić komercyjną działalność gospodarczą w formie spółek handlowych lub spółdzielni produkcyjnych. Podmioty zagraniczne nie mają w tej kwestii ograniczeń i są traktowane na tych samych zasadach co firmy ukraińskie. Mogą to czynić poprzez założenie od podstaw nowego podmiotu, nabycie całości lub części udziałów w już istniejącym podmiocie gospodarczym lub też poprzez utworzenie swojego przedstawicielstwa na Ukrainie.

Przedstawicielstwo

Zgodnie z Kodeksem Podatkowym Ukrainy stałym przedstawicielstwem jest stałe miejsce działalności, przez które nierezydent prowadzi swoją działalność na Ukrainie w całości lub w części (miejsce zarządzania, oddział, biuro, fabryka, warsztat, kopalnia, magazyn lub lokale wykorzystywane do dostawy towarów, inne).

Jeśli natomiast nierezydent nie prowadzi działalności gospodarczej, nie jest płatnikiem VAT, mówimy o przedstawicielstwie niekomercyjnym. I choć ustawodawstwo Ukrainy nie definiuje pojęcia niekomercyjnego przedstawicielstwa to w praktyce dotyczy ono wykorzystania siedziby przedstawicielstwa wyłącznie w celu przeprowadzenia działań o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym.

Kateryna Suslova, prawnik prawa ukraińskiego Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy

Zgodnie z Instrukcją o procedurze rejestracji przedstawicielstw zagranicznych podmiotów działalności gospodarczej na Ukrainie proces rejestracji trwa 60 dni od złożenia wniosku do Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego i Handlu Ukrainy. Opłata rejestracyjna wynosi 2,5 tys. USD. Przedstawicielstwo nie jest osobą prawną, a działalność prowadzi w imieniu spółki, którą reprezentuje. Ponad to nie upoważnia ono do otwierania oddziałów i filii. Nie jest możliwe również przekazanie przedstawicielstwa innemu podmiotowi prawnemu, a w przypadku likwidacji firmy macierzystej automatycznie przestaje istnieć przedstawicielstwo na Ukrainie.

To rozwiązanie ma jednak swoje plusy. Otóż wykorzystanie znaku, marki firmy macierzystej bez podpisania umowy licencyjnej oraz bezpośrednie finansowanie i utrzymanie przedstawicielstwa przez spółkę matkę nie jest klasyfikowane jako dochód. Dodatkowo zobowiązania, które powstają z umów zawartych przez przedstawicielstwo są zobowiązaniami spółki macierzystej.

Kateryna Suslova, prawnik prawa ukraińskiego Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (TOB)

Procedurę utworzenia spółki z o.o. (TOB), jej działalności, rozwiązania, prawa i obowiązki wspólników oraz procedurę rejestracji regulują odpowiednie ustawy – o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i dodatkową odpowiedzialnością oraz o państwowej rejestracji podmiotów prawnych, osób fizycznych - przedsiębiorców i stowarzyszeń publicznych.

Proces rejestracji TOB trwa maksymalnie 14 dni roboczych, z uwzględnieniem czasu poświęconego na przekazanie dokumentów, tłumaczenie oraz wykonanie innych czynności organizacyjno-technicznych, a koszty rejestracji obejmują wyłącznie kwestie notarialne i administracyjne. Nie ma z góry ustalonej kwoty jak w przypadku przedstawicielstwa.

Utworzenie spółki z o.o. na terenie Ukrainy jest zdecydowanie prostsze. Faktycznie wpis o rejestracji podmiotu do rejestru przedsiębiorców dokonuje się przez rejestratora państwowego w ciągu jednego dnia roboczego. Ponad to spółka jest osobą prawną i we wszystkich sprawach działa we własnym imieniu. Rządzi się ona własnymi prawami korporacyjnymi, które można sprzedać w każdej chwili. Ponadto, nie ma żadnych przeciwwskazań co do możliwości utworzenia regionalnej struktury, tj. oddziałów czy filii. ТОВ może nabywać samodzielnie prawa własności, sposób prowadzenia kontroli nad działalnością spółki określa się w Statucie spółki, ryzyka prowadzonej działalności są ograniczone własnością spółki.

Kateryna Suslova, prawnik prawa ukraińskiego Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy

Idą zmiany

Denis Maliuska, Minister Sprawiedliwości Ukrainy, 24 października br. poinformował, że Gabinet Ministrów Ukrainy przyjął projekt postanowienia „O niektórych pytaniach co do rejestracji przedstawicielstw zagranicznych podmiotów działalności gospodarczej na Ukrainie”. Dokument zakłada ułatwienia dla otwarcia przedstawicielstwa w kraju przez firmy zagraniczne. Jeśli postanowienie wejdzie w życie opłata za rejestrację przedstawicielstwa zagranicznego podmiotu na Ukrainie zmniejszy się z 2 500 USD do wysokości 1 minimalnej kwoty dla utrzymania osób pełnosprawnych. W 2019 roku wynosi ona 1921 UAH, czyli około 78 USD. Dodatkowo termin rejestracji przedstawicielstwa zostanie skrócony z 60 do 20 dni roboczych.

Uproszczenia mają na celu poprawę sytuacji gospodarczej poprzez zwiększenie zagranicznych inwestycji na Ukrainie.