Urlop wychowawczy a przedszkole. Czy to się wyklucza?

Przeczytaj także: Jakie prawa kobiet w pracy w okresie ciąży i macierzyństwa?

Obowiązujące przepisy Kodeksu pracy nie dają niestety jednoznacznej odpowiedzi na postawione we wstępie pytania. Różne są również opinie ekspertów w zakresie prawa pracy, co dodatkowo zwiększa niejasność tej kwestii. Jedni z nich hołdują przekonaniu, że posłanie dziecka do przedszkola jest jednoznaczne z zaprzestaniem sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, a więc również przesłanką do przerwania urlopu wychowawczego. Inni uważają, że kluczowa jest ilość godzin, jakie przedszkolak spędza w placówce.

Serwis proRodzinny postanowił skonsultować to zagadnienie w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Odpowiedź resortu okazuje się być korzystna dla rodziców. Zdaniem Departamentu Prawa Pracy MRPiPS, nie istnieją przeszkody prawne, które powodowałyby, że podczas urlopu wychowawczego pracownika dziecko nie może uczęszczać do żłobka lub przedszkola. Zdaniem Departamentu, sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem nie oznacza, że kontakt z dzieckiem musi być ciągły, nieprzerwany, że sprawująca taką opiekę osoba nie może zostać zastąpiona w wykonywaniu czynności opiekuńczych przez domowników czy inne osoby przez krótsze okresy. Sprawowania opieki osobiście nie można utożsamiać z dwudziestoczterogodzinnym i nieprzerwanym przebywaniem z dzieckiem.

W odpowiedzi Departament zastrzega, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest uprawnione do wydawania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa pracy a podglądy prawne Departamentu nie są wiążące dla stron sporu, inspektorów pracy i sądów. Departament informuje również, że prezentowane przez niego opinie nie mają charakteru wiążącego dla pracowników, pracodawców, organów kontroli ani sądów.

Pełna treść odpowiedzi Departamentu Prawnego, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie możliwości posłania dziecka do przedszkola przez rodzica przebywającego na urlopie wychowawczym

W odpowiedzi na Pana list z dnia 14 listopada br. Departament Prawa Pracy uprzejmie informuje, że na podstawie art. 186² § 1 Kodeksu pracy w czasie urlopu wychowawczego pracownik na prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Regulacja ta przewiduje możliwość przerw w sprawowaniu bezpośredniej i osobistej opieki, nie pozbawiając sprawowanej przez takiego opiekuna opieki szczególnego charakteru wynikającego z przeznaczenia urlopu wychowawczego. Biorąc zatem pod uwagę ten przepis można przyjąć, że kilkugodzinne przebywanie dziecka w przedszkolu nie stoi w sprzeczności ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem.
Zdaniem Departamentu, sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem nie oznacza, że kontakt z dzieckiem musi być ciągły, nieprzerwany, że sprawująca taką opiekę osoba nie może zostać zastąpiona w wykonywaniu czynności opiekuńczych przez domowników czy inne osoby przez krótsze okresy. Sprawowania opieki osobiście nie można utożsamiać z dzudziestoczterogodzinnym i nieprzerwanym przebywaniem z dzieckiem.

Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Apelacyjny z Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 21 maja 2014 r. (sygn. akt II SA/Go 311/14, LEX nr 1485741), w którym stwierdził, że „Jedynie umieszczenie dziecka w placówce zapewniającej całodobową opiekę nad dzieckiem w okresie dłuższym niż 5 dni w tygodniu uzasadnia odmowę przyznania dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego określonemu w Art 10 ust 1 u.ś.r. (ustawa o świadczeniach rodzinnych). Natomiast fakt korzystania przez dziecko z opieki dziennej w placówce szkolno-wychowawczej, takiej jak żłobek czy też przedszkole nie mogą stanowić bezpośredniej podstawy do odmowy przyznania tego świadczenia. W takiej sytuacji niezbędnym jest wykazanie, iż uniemożliwia to sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem nie oznacza, że kontakt z dzieckiem musi być ciągły, nieprzerwany, że sprawująca taką opiekę osoba nie może zostać zastąpiona w wykonywaniu czynności opiekuńczych przez domowników czy inne osoby przez krótsze okresy.
Sprawowanie opieki osobiście nie można utożsamiać z dzudziestoczterogodzinnym i nieprzerwanym przebywaniem z dzieckiem, bowiem w przepisie art. 10 ust. 5 pkt 3 czy pkt 4 u.ś.r. ustawodawca ewidentnie przewiduje możliwość przerw w sprawowaniu bezpośredniej i osobistej opieki, nie pozbawiając sprawowanej przez takiego opiekuna opieki szczególnego charakteru wynikającego z przeznaczenia urlopu wychowawczego”.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Departamentu, nie ma przeszkód prawnych, aby w czasie urlopu wychowawczego pracownika dziecko mogło uczęszczać do żłobka lub przedszkola.

Przedstawiając powyższe Departament informuje, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest upoważnione do rozstrzygania indywidualnych spraw pracowniczych i zajmowania stanowiska w sprawach wymagających badania i oceny okoliczności faktycznych oraz analizowania i wydawania opinii dotyczących konkretnych lub przykładowych stanów faktycznych oraz dokonywania ich oceny pod względem zgodności z przepisami prawa pracy.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest także uprawnione do wydawania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa pracy a podglądy prawne Departamentu nie są wiążące dla stron sporu, inspektorów pracy i sądów.

Jednocześnie Departament informuje, że prezentowane opinie nie mają charakteru wiążącego dla pracowników, pracodawców, organów kontroli ani sądów. Organem uprawnionym do udzielania porad prawnych jest Państwowa Inspekcja Pracy (ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy Dz. U. z 2017 r., poz. 786). W razie dalszych wątpliwości w tej lub innych sprawach związanych z prawem pracy radzimy zwrócić się do właściwego Okręgowego Inspektoratu Pracy w Warszawie, Płocka 11/13, tel. 22/425-11-94