Legalne zatrudnianie cudzoziemców. Co warto wiedzieć?

Przeczytaj także: Zatrudnienie obcokrajowców. O czym lepiej wiedzieć?

Praktyka pokazuje, że całkiem spora grupa pracowników nie interesuje się tym, czy pracuje legalnie - dla nich liczy się przede wszystkim wysokość i regularność wypłaty.

Wzrost liczby imigrantów obserwujemy w naszym kraju już od kilku lat. Dokładne statystyki w zakresie ilości wniosków o wizę czasową lub stałą prowadzi Urząd ds. Cudzoziemców. Z obowiązku wizowego są zwolnieni przede wszystkim obywatele strefy Schengen, jednak gros przybywających nad Wisłę cudzoziemców do niej nie należy.

Poniższa tabela zawiera opracowane przez Urząd ds. Cudzoziemców dane odnośnie liczby osób, którym wojewodowie wydali zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub pobyt czasowy w Polsce (stan na dzień 1.03.2018).

Statystyki zbiorcze Urzędu ds. Cudzoziemców pokazują, że na przestrzeni ostatnich 10 lat liczba cudzoziemców, którzy osiedlili się na stałe w Polsce zdecydowanie wzrosła. Prognozy dotyczące rynku pracy wskazują, że ta tendencja wzrostowa będzie się utrzymywała przez kolejne lata.

Zdecydowany wzrost liczby ukraińskich pracowników na polskim rynku pracy widoczny jest od 2014 r. W pierwszych latach imigracji pracownicy z Ukrainy szukali pracy głównie w Warszawie. Obecnie zaobserwować można znaczący wzrost liczby pracowników z Ukrainy w większości polskich województw.

Około 587 tysięcy cudzoziemców z ponad 170 państw płaci składki ZUS. Największą grupę ubezpieczonych stanowią Ukraińcy. Jak wynika z opracowania przygotowanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Opolu, składki na ZUS wpłaca ponad 441 tysięcy obywateli Ukrainy. Od czterech lat odnotowuje się systematyczny wzrost liczby cudzoziemców, którzy podjęli legalną pracę w naszym kraju.

Powyższe dane prezentują osoby legalnie przebywające w Polsce. Szacuje się jednak, że w Polsce jest 1 000 000 pracowników z Ukrainy, przy czym tylko około połowa z nich jest zarejestrowana. Widzimy wzrost świadomości w tym temacie. Jak pokazują statystyki, wzrasta liczba osób legalnie przebywających w Polsce, ale w dalszym ciągu sytuacja wymaga poprawy. Praca „na czarno” jest najczęściej propozycją pracodawcy. Wynika to z braku konieczności opłat składek na ubezpieczenie społeczne czy podatków. Pracownik może wówczas zarobić więcej netto. Jednakże, nie podpisując żadnej umowy, pracownik nie posiada żadnego dokumentu, który w przypadku nieprzewidzianych wypadków nie może ubiegać się o swoje należności i prawa” – komentuje Tomasz Dudek, Dyrektor Zarządzający, OTTO Work Force Polska.

Legalna praca w Polsce – od czego zacząć?

Osoba, która chce się ubiegać o pracę w Polsce, powinna zwrócić uwagę na to, czy otrzyma kontrakt w formie pisemnej w języku zrozumiałym dla siebie. W żadnym wypadku nie wolno podpisywać dokumentów, do których ma się jakiekolwiek wątpliwości. Warto zaznaczyć, że umowa musi zostać zawarta w formie pisemnej przed rozpoczęciem wykonywania obowiązków. Pracodawca, który obiecuje podpisanie kontraktu dopiero po kilku miesiącach, działa niezgodnie z prawem.

Kolejnym ważnym aspektem jest weryfikacja stawek wynagrodzenia. Jeśli potencjalny pracodawca oferuje wynagrodzenie poniżej progu minimalnego zatrudnienia, jest to niezgodne z prawem pracy. Zgodnie z postanowieniem rządu minimalne wynagrodzenie w oparciu o umowę o pracę w 2019 roku wynosi 2250 zł brutto. Natomiast minimalna stawka godzinowa dla pracujących na określonych umowach cywilnoprawnych wzrosła o złotówkę i wynosi 14,7 zł brutto. Osoby, które chciałyby zostać w Polsce na stałe i myślą o emeryturze, ekwiwalencie urlopowym, muszą pamiętać, że te przywileje dotyczą osób zatrudnionych legalnie, a ich wysokość jest uzależniona od czasu pracy i wynagrodzenia. Zatem należy unikać sytuacji wypłacania części pieniędzy „pod stołem”. Warto też podkreślić, że od stycznia 2019 roku zmieniły się zasady dotyczące sposobu wypłaty wynagrodzenia – musi być ono przelewane na konto pracownika.

Pracownik został zatrudniony w Polsce. Co powinno go zaniepokoić? Pierwszym sygnałem sugerującym, że coś jest nie tak, jest brak wypłaty wynagrodzenia zgodnie z umową w odpowiednim terminie. Jeśli pracownik został zatrudniony na umowę o pracę, powinien mieć również wykonane wszystkie badania oraz szkolenie BHP. To jest standard zatrudnienia w Polsce, którym podlega każdy pracownik, bez względu na narodowość.

Wsparcie agencji pośrednictwa pracy – czy warto?

Zgodnie z prawem Unii Europejskiej nie wolno pobierać żadnych opłat za pośrednictwo pracy. W czystym modelu biznesowym nie ma miejsca na to, aby pracownik płacił pośrednikowi. Kolejnym istotnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę, jest to, czy firma organizuje noclegi dla osób, które przyjeżdżają do Polski oraz jakiej one są jakości. To pomoże uniknąć sytuacji, w której w jednym pomieszczeniu przebywa jednocześnie 20 osób, z dostępem do jednej łazienki. Po podpisaniu umowy z pracodawcą, warto sprawdzić, jaka wysokość opłat jest potrącana z wynagrodzenia za nocleg oraz jakie panują w tym miejscu zasady. Bardzo ważne! Pracodawca nie ma prawa zabierać paszportu żadnemu pracownikowi. Osoby ubiegające się o pracę przy wsparciu agencji, powinny sprawdzić jej certyfikat, który potwierdza legalną działalność. Warto też zorientować się, jakie agencja ma opinie wśród znajomych czy w internecie.