Nazwisko dziecka i reguły jego kształtowania

Przeczytaj także: Urlop tacierzyński i ojcowski. Co powinien wiedzieć tata?

Nazwisko jedno- czy dwuczłonowe?

Jak wynika z art. 88 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga rodziców. W sytuacji, gdy małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach – wyjaśnia ekspert marki Mama i ja, adwokat Patrycja Chabier. - Zatem, rodzice mają możliwość wskazania albo nazwiska jednego z nich albo nazwiska utworzonego przez połączenie nazwiska mamy z nazwiskiem ojca dziecka. Wyjaśnijmy więc, kiedy rodzice noszą to samo nazwisko.

Przede wszystkim w sytuacji, gdy przed sporządzeniem przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa lub w oświadczeniu po zawarciu małżeństwa, jeden z małżonków postanowi, że przyjmie nazwisko drugiego lub gdy oboje zadecydowali, że swoje dotychczasowe nazwisko połączą z nazwiskiem drugiego małżonka, z zastrzeżeniem, że kolejność nazwisk w obu przypadkach będzie taka sama – tłumaczy mecenas Chabier.

W sytuacji, gdy rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń co do nazwiska dziecka, zastosowanie znajdzie zasada ujęta w § 2 powołanego powyżej przepisu, tj. dziecko będzie nosić nazwisko dwuczłonowe, powstałe z połączenia nazwiska matki (pierwszy człon) z nazwiskiem ojca (drugi człon)pod warunkiem jednak, że pierwsze człony nie są identyczne. Czyli jeśli nazwiska rodziców brzmią: Kowalska – Nowak i Kowalski – Wójcik, to córeczka nie może nosić nazwiska „Kowalska-Kowalska” . Wtedy zgodnie z regułą nazwisko dziecka tworzone jest przez dołączenie do pierwszego członu nazwiska matki, drugiego członu nazwiska ojca, czyli dziewczynka będzie nosiła nazwisko „Kowalska – Wójcik”.

Zmiana oświadczenia

Co w sytuacji, gdy się rozmyślimy i postanowimy, że zamiast nazwiska dwuczłonowego nasze maleństwo będzie jednak nosić nazwisko jednoczłonowe? Przecież od momentu składania oświadczeń przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego do momentu zgłoszenia narodzin dziecka i sporządzenia aktu urodzenia może minąć czasami kilka, a nawet kilkanaście lat.

Ustawodawca przewidział taką sytuację umożliwiając rodzicom zmianę decyzji poprzez złożenie przez nich nowych oświadczeń przy okazji sporządzania aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka – wyjaśnia prawnik, ekspert marki Mama i ja. - Wyżej opisane reguły mają zastosowanie również w sytuacji, gdy para decyduje się na zawarcie związku małżeńskiego po narodzinach dziecka. Jeżeli jednak przy sporządzaniu aktu urodzenia rodzice zdecydują, że dziecko będzie nosić nazwisko matki, po czym na skutek zawarcia przez nich małżeństwa i złożonego przez nich oświadczenia, że dzieci pochodzące z małżeństwa będą jednak nosić nazwisko ojca, to w tej sytuacji, narodzonemu przed ślubem dziecku nazwisko zostanie zmienione, na to, które nosi jego ojciec.

Zmiana nazwiska dziecka

Zgodnie z dyspozycją art. 8 ust. 2 i 3 w zw. z art. 9 ust, 2 Ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska, zmiana nazwiska małoletniego dziecka wymaga zgody obojga rodziców, chyba że nie mają oni pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyją lub nie są znani albo są pozbawieni władzy rodzicielskiej. Jeżeli dziecko ma ukończone 13 lat, do zmiany nazwiska wymagana będzie również jego zgoda, którą małoletni może wyrazić osobiście przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, albo udając się z rodzicami do notariusza, gdzie zostanie ona wyrażona na piśmie, a podpis małoletniego zostanie notarialnie poświadczony.

Jeśli między rodzicami nie ma porozumienia co do zmiany nazwiska dziecka, każde z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu opiekuńczego – wskazuje Adwokat Patrycja Chabier - Wtedy też prawomocne postanowienie sądu opiekuńczego upoważniające do dokonania zmiany nazwiska dziecka zastępuje zgodę rodzica, który się temu sprzeciwiał.