Ograniczenie odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki z o.o.

Przeczytaj także: Wyłączenie odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o.

W przypadku bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością członkowie zarządu są zobowiązani solidarnie (z innymi członkami zarządu) za zobowiązania spółki. Członek zarządu chcąc uchronić się przed obowiązkiem zaspokojenia wierzyciela spółki musi wykazać, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, czy też że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody – tak art. 299 §2 KSH. Jako właściwy termin na zgłoszenie upadłości należy wskazać okres 30 dni następujących po wystąpieniu przyczyny uzasadniającej otwarcie upadłości – tak art. 21 ust. 1 i 2 ustawy Prawo upadłościowe (wyrok SA w Łodzi z dnia 24 lutego 2017 roku, sygn. I ACa 1072/16). W przypadku niezgłoszenia upadłości z braku winy członka zarządu należy udowodnić, że nie można mu przypisać braku należytej staranności.

Istotną przesłanką egzoneracyjną jest wykazanie po stronie wierzyciela braku szkody, czyli udowodnienie, że postępowanie upadłościowe lub restrukturyzacyjne nie doprowadziłoby do zaspokojenia wierzyciela (wyrok SN z dnia 23 lipca 2015 roku, sygn. I CSK 580/14). Jako swoiste uzupełnienie powyższych przesłanek należy wskazać art. 299 § 4 KSH, który pełni rolę pewnego rodzaju okresu ochronnego. Na podstawie tego przepisu członkowie zarządu nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jednakże wyłącznie wówczas, gdy obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

Podsumowując, zgodnie z ukształtowanym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny, odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ma charakter posiłkowy względem spółki i odszkodowawczy (wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2012 roku, sygn. II CSK 390/11), zaś uniknięcie przez członka zarządu odpowiedzialności za zobowiązania spółki w przypadku jej niewypłacalności, wymaga dopełnienia odpowiednich aktów staranności.