Kim jest zarządca sukcesyjny?

Przeczytaj także: Jak przejąć firmę w sukcesji?

Ustawa wprowadza do porządku prawnego rozwiązania umożliwiające płynną kontynuację funkcjonowania przedsiębiorstwa osoby fizycznej po jej śmierci, do czasu ustalenia następców prawnych przedsiębiorcy i rozstrzygnięcia dalszych losów przedsiębiorstwa.

Istotą wprowadzonego rozwiązania jest instytucja tzw. zarządcy sukcesyjnego tj. osoby powołanej przez przedsiębiorcę na wypadek śmierci, celem kontynuowania i prowadzenia przedsiębiorstwa do czasu formalnego zakończenia spraw spadkowych.

Zarządcą sukcesyjnym może być wyłącznie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Nieważny jest stopień pokrewieństwa z przedsiębiorcą oraz samo posiadanie przez zarządcę statusu przedsiębiorcy. Zarządcą sukcesyjnym może zostać ustanowiony zarówno przedsiębiorca profesjonalnie zajmujący się przedsiębiorstwami w spadku, jak i inna, dowolnie wybrana przez przedsiębiorcę osoba, np. jeden ze spadkobierców, zapisobierca windykacyjny, czy wreszcie małżonek. Funkcji zarządcy sukcesyjnego nie może jedynie pełnić osoba, wobec której prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Zarządca sukcesyjny może zostać powołany zarówno za życia, jak i po śmierci przedsiębiorcy

Przedsiębiorca jeszcze za życia może powołać zarządcę sukcesyjnego. Powołanie powinno przybrać formę oświadczenie złożonego na piśmie pod rygorem nieważności. Powołanie zarządcy sukcesyjnego wymaga zgody osoby, której ma zostać powierzona przedmiotowa funkcja. Zgoda ta również winna zostać wyrażona w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Co istotne, ustanowienie zarządcy sukcesyjnego wymaga dokonania odpowiedniego wpisu do CEIDG.

Jeżeli zarządca sukcesyjny nie został powołany za życia przedsiębiorcy, uprawnienie do jego powołania przysługuje osobie, która należy do kręgu spadkobierców, którzy będą dziedziczyć po zmarłym przedsiębiorcy. Nie jest jednak wymagane, aby osoba ta legitymowała się formalnym potwierdzeniem jej praw do spadku, tj. prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, aktem poświadczenia dziedziczenia ani europejskim poświadczeniem spadkowym. Powołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wymaga zachowania formy aktu notarialnego.

Ustawa przewiduje, że zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Skutki czynności zarządcy sukcesyjnego dotykają bezpośrednio przede wszystkim majątku tworzącego się przedsiębiorstwa. Samodzielnie podejmuje czynności nie przekraczające czynności zwykłego zarządu przedsiębiorstwem. Zarządca sukcesyjny może pozywać i być pozywany, a także brać udział w postępowaniach administracyjnych, podatkowych oraz sądowo-administracyjnych. Jako osoba uprawniona i zobowiązana do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku zarządca sukcesyjny może także występować w postępowaniach pozasądowych, prowadzonych nie tylko pomiędzy przedsiębiorcami, ale również z udziałem konsumentów.

Zarządca sukcesyjny jest uprawniony do prowadzenia przedsiębiorstwa, co do zasady, do czasu działu spadku, nie dłużej jednak niż przez okres dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy. Z ważnych przyczyn sąd, przed wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, może – na wniosek osoby, na rzecz której działa zarządca sukcesyjny, przedłużyć okres zarządu sukcesyjnego o określony czas, nie dłuższy jednak niż pięć lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Uchwalona ustawa stanowi swoiste novum i jest odpowiedzią na dotychczasowe praktyczne problemy związane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa po śmierci zarządzającego nim przedsiębiorcy. Ustawa reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci przedsiębiorcy, który wykonywał we własnym imieniu działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG oraz zasady kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej z wykorzystaniem tego przedsiębiorstwa.

Każdy przedsiębiorca wpisany do CEIDG, celem zapewnienia nieprzerwanego funkcjonowania przedsiębiorstwa powinien więc zatroszczyć się o powołanie w charakterze zarządcy sukcesyjnego zaufanej osoby. W ten sposób zapewni, na wypadek swojej śmierci, płynne i należyte funkcjonowanie prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa.