Przedawnienie roszczeń wobec członków zarządu - zmiany

Przeczytaj także: Przedawnienie roszczeń przeciwko członkom zarządu spółki z o.o.

Co to oznacza? Wierzyciel, który udowodni zobowiązanie i niemożliwość jego wyegzekwowania od spółki może domagać się zapłaty od członków zarządu.

Jaki charakter mają roszczenia?

Najczęściej cytowanym orzeczeniem odnoszącym się do charakteru odpowiedzialności członków zarządu jest uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 7 listopada 2008 r., III CZP 72/08.
„Do roszczeń wierzycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko członkom jej zarządu (art. 299 k.s.h.) mają zastosowanie przepisy o przedawnieniu roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem
niedozwolonym”.
Mówimy zatem o odpowiedzialności odszkodowawczej, która regulowana jest przez kodeks cywilny.

Przedawnienie

Cytowana uchwała wskazuje jednocześnie, gdzie mamy szukać odpowiedzi na to, kiedy roszczenia przeciwko członkom zarządu się przedawniają.

Z art. 442¹ K.c. wynika, iż :
Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (§ 1).
Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (§ 2).
Niewątpliwie zarzut przedawnienia jest bronią niezwykle skuteczną, mogącą na wstępie spowodować bezużyteczność argumentacji drugiej strony.

Kiedy zaczyna się bieg przedawnienia?

Ponieważ roszczenia są kierowane najpierw przeciw spółce, termin zaczniemy liczyć od momentu, kiedy wierzyciel powziął wiadomość o bezskuteczności egzekucji wobec spółki. W praktyce najczęściej, gdy otrzyma postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji.

Jeżeli chodzi o termin zdarzenia wyrządzającego szkodę to jest nim takie zaniechanie zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, które doprowadziło do bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce. Jeśli terminu tego nie da się da się ustalić, to najdalej będzie nim moment utraty mandatu członka zarządu spółki. (wyrok SN z dnia 11 sierpnia 2010 r., sygn. akt I CSK 653/09).

Zmiany w przedawnieniach.

W dniu 9 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Zmieniła ona ogólne terminy przedawnienia roszczeń a także sposób ich liczenia. Dla niniejszego artykułu większe znaczenie ma ten drugi aspekt.

Według noweli koniec terminu przedawnienia przypada teraz na ostatni dzień roku kalendarzowego,( chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata).

Dotychczas jeśli termin przedawnienia liczyliśmy np. od dnia 2 stycznia do roszczenie przedawniało się z upływem tego samego dnia trzy lata później (przy podstawowym 3 letnim okresie przedawnienia).

Teraz to samo roszczenie przedawni się 31 grudnia.

Przykład:
Przed nowelizacją
- początek biegu przedawnienia 02.01.2015r koniec 02.01.2018r.
Po zmianach
- początek biegu przedawnienia 02.01.2019r. koniec 31.12.2022r.

Terminy przedawnienia dla członków zarządu ulegną przez to wydłużeniu, w skrajnych wypadkach prawie o rok.

Korzystniej dla członków zarządu przedstawia się natomiast sytuacja gdy roszczenie przeciw nim jest już stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego.

W tych wypadkach dotychczasowy 10-letni termin przedawnienia został skrócony do lat 6 a więc dość znacząco.
Dotyczy to również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.

A co z przedawnieniami „w toku”?

W art.5 ustawy nowelizującej wskazano m.in., że przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (czyli przed 9 lipca 2018 r.), nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Według nowych przepisów upływ terminu przedawnienia ma być liczony z końcem roku i byłby on dla członków zarządu dłuższy od dotychczasowego.

Zatem w ich przypadku będzie nadal obowiązywał okres 3 letni, ( a w określonych w art. 442¹ K.c. sytuacjach 10 lub 20 letni), liczony na poprzednich korzystniejszych zasadach.