Mediacje gospodarcze - dla kogo i po co?

Przeczytaj także: Mediacje gospodarcze po 1 stycznia 2016 roku

W obrocie gospodarczym konsekwencje wynikające z błędu czy braku czasu często są daleko idące i mogą prowadzić do konfliktów, w tym również prawnych, a także mocno naruszyć zasobność naszego portfela. Błędy te, zwłaszcza w sferze obrotu gospodarczego, mogą kosztować firmy nie tylko stratę rachunkową, ale także szkodę na wizerunku firmy na rynku. Znalezienie rozwiązania problemu (zwłaszcza prawnego), w sposób szybki, poufny, efektywny i niekosztowny staje się upragnionym wyjściem, a wizja długotrwałego i kosztownego procesu sądowego przestaje być jakimkolwiek rozwiązaniem. W takiej sytuacji pomocne są właśnie mediacje. Jeżeli po obu stronach tzw. stołu mediacyjnego usiądą podmioty gospodarcze (czy to spółki prawa handlowego czy też osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą), zaś przedmiotem mediacji będzie umowa/kontrakt łączący te Strony, mamy do czynienia z mediacjami gospodarczymi.

Dlaczego mediacje gospodarcze w przypadku problemów prawnych pomiędzy dwoma podmiotami gospodarczymi są dobrym rozwiązaniem? Decyduje o tym: czas trwania tego postępowania, osobiste zaangażowanie Stron, koszty postępowania, jak również jego odformalizowanie.

1. Czas trwania postępowania

Należy mieć na uwadze to, że postępowanie mediacyjne trwa nie dłużej niż 3 miesiące (na zgodny wniosek mediujących Stron może być ono przedłużone), zaś czas trwania i częstotliwość posiedzeń mediacyjnych determinowana jest wolą Uczestników (i oczywiście dostępnością terminów w kalendarzu Mediatora). Innymi słowy, przy dobrze zorganizowanym kalendarzu spotkań, istnieje możliwość wypracowania porozumienia w czasie jednego, intensywnego posiedzenia mediacyjnego (oczywiście przyjmując, że Strony będą zaangażowane w rozwiązanie konfliktu).

2. Osobiste zaangażowanie Stron

Płaszczyzna zaangażowania Stron w rozwiązanie konfliktu jest drugim istotnym argumentem przemawiającym za mediacjami gospodarczymi. Czy ktoś lepiej niż sam przedsiębiorca będzie w stanie zaproponować rozwiązanie problemu, które będzie dla niego możliwe do wykonania? Pamiętajmy o tym, że mediacje opierają się na świadomym i odpowiedzialnym uczestniczeniu Stron w postępowaniu mediacyjnym. Oznacza to, iż Uczestnicy, przy umiejętnym prowadzeniu dialogu przez Mediatora, poszukują rozwiązania, które będzie możliwe do zastosowania w tej konkretnej sytuacji. Mediator – jako ekspert komunikacji i strażnik procesu – czerpiąc z zasobu swoich kompetencji ma umożliwić nawiązanie i prowadzenie takiego dialogu. Jednocześnie czuwa nad tym, by przedstawiane przez Strony rozwiązanie było zgodne z prawem, nie naruszało zasad współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia przepisów prawa.

3. Koszty postępowania

Kolejnym ważnym argumentem przemawiającym za postępowaniem mediacyjnym w sprawach gospodarczych są koszty postępowania. Każdy kto kiedykolwiek miał do czynienia z postępowaniem sądowym ma świadomość tego, że w sporach o zapłatę zainicjowanie postępowania łączy się z koniecznością uiszczenia tzw. opłaty od pozwu odpowiadającej (w sprawach majątkowych, gdzie nie ma opłaty stałej) 5% wartości przedmiotu sporu (dochodzonej należności). W przypadku mediacji nie ma wymaganej kwoty minimalnej dla możliwości zainicjowania postępowania mediacyjnego pozasądowego. Wszak Strony rozliczają się za konkretne posiedzenia mediacyjne i czas ich trwania. Ponadto, wysokość wynagrodzenia mediatora jest określona w umowie łączącej te trzy podmioty, uczestniczące w mediacji i wiadoma z góry.

4. Odformalizowanie postępowania

Po czwarte, za mediacjami przemawia odformalizowanie postępowania. Zważywszy na projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego i powrót do modelu odrębnego, w pełni sformalizowanego postępowania gospodarczego, ów odformalizowanie postępowania mediacyjnego staje się wartością niemalże bezcenną. Przedsiębiorcy, zwłaszcza ci, którzy nadal zamierzają utrzymać relacje gospodarcze z drugą Stroną, będą mogli zorientować swoje wysiłki na znalezieniu rozwiązania adekwatnego dla ich Firm, a nie przeszukiwaniu archiwów dokumentów, maili i dokumentacji księgowej. Pamiętać również należy, że przedmiotem postępowania mediacyjnego gospodarczego mogą być wszelkie kwestie związane z obrotem gospodarczym (płatności za zaległe faktury, odszkodowanie za nienależyte wykonanie usługi, rozwiązanie umowy i konsekwencje z tym związane, ochrona praw autorskich itp.). Pojedyncze postępowanie mediacyjne gospodarcze może swoim zakresem obejmować wszelkie sporne kwestie pomiędzy tymi samymi Stronami, nawet jeżeli indywidualnie, te kwestie procedowane byłyby w oddzielnych sprawach (np. z uwagi na wartość przedmiotu sporu, czy właściwość miejscową). Ewentualnie łączyłoby się to z koniecznością sporządzenia dwóch rozłącznych porozumień.

W przypadku prowadzenia tzw. mediacji pozasądowych, Strona może wystąpić z wnioskiem o zatwierdzeniu ugody przez Sąd. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, Sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku Sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym. Umożliwia to wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Podsumowując, mediacje gospodarcze odpowiadają na potrzeby szybkiego i efektywnego rozwiązywania problemów prawnych pojawiających się w sferze prowadzenia działalności gospodarczej. Umożliwiają szybkie wypracowanie porozumienia, które będzie akceptowalne przez obie Strony, a w konsekwencji wyeliminuje stan niepewności, który w ramach postępowania sądowego towarzyszyłby przedsiębiorcom przez co najmniej kilka miesięcy, jeśli nie lat.

Autorka jest mediatorem sądowym, certyfikowanym trenerem i egzaminatorem z zakresu mediacji sądowych i pozasądowych VCC