Pracownicy niewypłacalnych pracodawców lepiej chronieni

Przeczytaj także: Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych: nowelizacja

Ustawa znajduje zastosowanie w razie zaistnienia niewypłacalności pracodawcy, przez co rozumie się przede wszystkim sytuację: ogłoszenia upadłości lub wszczęcia wtórnego postępowania upadłościowego, otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, a w odpowiednich warunkach również oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Dostosowując dotychczasową regulację krajową do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/94/WE z dnia 22 października 2008 r., w obecnym brzmieniu przepisów rozszerzono przede wszystkim definicję pracownika (art. 10 ustawy). Obecnie obejmuje ona osobę fizyczną pozostającą z pracodawcą w stosunku pracy, współpracującą z nim na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia, agencyjnej czy o świadczenie usług, przy czym odnosi się również do małżonka pracodawcy, jego dzieci własnych, drugiego małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, wnuków itd.

Istotnym faktem jest, iż powyższe rozszerzenie pojęcia pracownika powoduje jednocześnie konieczność opłacania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) za zatrudnione osoby najbliższe. Obowiązek uiszczania tychże składek ciąży przede wszystkim na przedsiębiorcy prowadzącym działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium RP, jak również na terytorium innych państw członkowskich EOG, zatrudniającym co najmniej 1 osobę fizyczną w związku z prowadzoną w Polsce działalnością gospodarczą.

W zmienionym stanie prawnym zwolnienie od obowiązku odprowadzania składek na FGŚP obejmuje nadal następujące grupy pracowników:

• kobiety w wieku co najmniej 55 lat i mężczyzn w wieku co najmniej 60 lat;
• którzy ukończyli 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem zarejestrowani byli jako bezrobotni;
• którzy nie ukończyli 30. roku życia, skierowanych do pracy przez powiatowe urzędy pracy – przez okres 12 miesięcy, licząc od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę;
• powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego – w okresie 36 miesięcy, licząc od pierwszego miesiąca po powrocie z takiego urlopu;

Mając na uwadze, że obowiązek uiszczania składek ciąży jedynie na pracodawcach mogących popaść w stan niewypłacalności, pomimo wprowadzonych zmian nie dotyczy on w szczególności zatrudniających:

• jednostek polegających obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń,
• fundacji,
• jednostek należących do sektora finansów publicznych,
• samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
• osób fizycznych prowadzących gospodarstwo domowe zatrudniających osoby wykonujące pracę zarobkową w tym gospodarstwie.

Rozszerzeniu uległ również zakres zastosowania przepisów ochronnych dotyczący świadczeń przysługujących pracownikom w razie niewypłacalności pracodawcy. Nowe rozwiązania przewidują wypłatę przysługującego pracownikowi ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy nie tylko za rok, w którym doszło do zakończenia stosunku pracy, ale również za rok poprzedni. Wypłata tych świadczeń obecnie możliwa jest także w razie ustania stosunku pracy w okresie nie więcej niż 4 miesięcy po dacie niewypłacalności. W tym zakresie wydłużone zostały również okresy referencyjne – a więc okresy pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a datą niewypłacalności pracodawcy, w których musi ustać stosunek pracy, aby pracownik nabył prawo do świadczeń z FGŚP – z 9 do 12 miesięcy. Dzięki tej zmianie ochroną objęte zostaną osoby, w przypadku których uprawnienie do świadczenia nie mieściło się w przyjętych dotychczas okresach.

W nowych warunkach stosowania przepisów, do wysokości minimalnego wynagrodzenia z dnia złożenia wniosku o wypłatę wzrosła maksymalna kwota zaliczki z FGŚP. Dotąd punkt odniesienia stanowił dzień jej wypłaty. Jednocześnie doprecyzowaniu uległy informacje, jakie powinien zawierać wniosek pracownika o wypłatę zaliczki, a także dane i dokumenty, jakie złożyć musi pracodawca składający marszałkowi województwa zbiorczy wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych.