Ochrona przedemerytalna po obniżeniu wieku emerytalnego

Przeczytaj także: Okres ochronny nie chroni pracownika?

Zastosowanie tego prostego w swojej konstrukcji przepisu będzie po 1 października 2017 roku będzie wymagało od pracodawców większej uwagi. W życie wchodzi wówczas ustawa z dnia 16 listopada 2016 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dalej jako „Ustawa”), obniżająca wiek emerytalny do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Z uwagi na to, że aktualnie wiek emerytalny ulegał progresywnemu podwyższeniu, w związku z czym jego obniżenie powodowałoby, że dla części pracowników okres ochronny uległby skróceniu, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie regulacji przejściowych.

Kwestię tą reguluje art. 29 Ustawy. Na jego podstawie, pracownicy, którzy w dniu 1 października 2017 roku nie będą objęci ochroną przedemerytalną a osiągną wiek emerytalny (wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie Ustawy, będą podlegać ochronie na podstawie art. 39 kp przez 4 lata od dnia wejścia w życie Ustawy, nawet wtedy, gdy upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu przez pracownika wieku emerytalnego.

Przepis ten ma na celu zachowanie długości okresu ochronnego dla pracowników, którzy w stosunku do obecnego (wydłużającego się) wieku emerytalnego są za młodzi za objęcie ochroną, natomiast po wejściu w życie Ustawy osiągną ten wiek maksymalnie po 4 latach. W konsekwencji, wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi spełniającemu te warunki przed 1 października 2017 roku będzie dopuszczalne, natomiast od tego dnia – będzie stanowiło naruszenie przepisów prawa pracy. Rozwiązanie umowy pracę będzie nieprawidłowe także wtedy, gdy pracownik już osiągnie wiek emerytalny, ale nie miną jeszcze 4 lata od wejścia w życie Ustawy.

Na podstawie art. 29 ust. 2 Ustawy, powyższe zasady dotyczą także osób, które w dniu wejścia w życie Ustawy nie są pracownikami. Oznacza to, że w przypadku zatrudnienia na umowę o pracę emeryta, która osiągnął wiek emerytalny po 1 października 2017 roku, pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć tej umowy do dnia 30 września 2021 roku.
Niestety, nie można w uproszczeniu po prostu powiedzieć, że ochrona pracowników przed emeryturą dotyczy tych, którzy w okresie od 1 października 2017 roku do 30 września 2021 roku osiągną wiek emerytalny i trwa ona do upływu tego drugiego terminu. W zatrudnieniu pozostają bowiem także pracownicy, objęci już ochroną przedemerytalną. Dla nich – na podstawie art. 28 Ustawy – okres ochronny będzie liczony na dotychczasowych zasadach, tj. upłynie w momencie, w którym pracownik osiągnąłby aktualnie obowiązujący wiek emerytalny.

Podobnie, jak w przypadku art. 29 Ustawy, również ta regulacja znajduje zastosowanie do osób, które podlegałyby ochronie stosunku pracy, gdyby w dniu wejścia Ustawy w życie pozostawały w zatrudnieniu, co oznacza, że pracodawcy muszą wykazać się szczególną czujnością, bowiem możliwa jest sytuacja zatrudnienia emeryta (który osiągnął wiek emerytalny w związku z jego obniżeniem), natomiast ochrona przed wypowiedzeniem będzie trwała tak, jakby obowiązywał go wiek emerytalny sprzed nowelizacji. Dzięki temu okres ochronny takiego pracownika nie ulegnie skróceniu. Ponadto, regulacja ta zapobiega sytuacji, w której okres ochronny mógłby się wydłużyć, jeżeli pracownik korzystający już z ochrony z art. 39 kp sam rozwiązałby stosunek pracy, a następnie ponownie podjął zatrudnienie podlegając ochronie na podstawie art. 29 ust. 2 Ustawy, aż do 30 września 2021 roku.

Podsumowując, od 1 października 2017 roku ustalenie obowiązywania okresu ochrony przedemerytalnej pracownika nie będzie opierało się jedynie na kryterium osiągnięcia wieku emerytalnego. Chronieni bowiem będą także pracownicy, którzy już ten wiek osiągnęli, chociaż – w zależności od tego czy podlegali ochronie przedemerytalnej przed dniem wejścia w życie Ustawy – będzie ona wygasała w różnych terminach.

Katarzyna Kamińska, starszy prawnik kancelarii