Odzyskiwanie długów – zmiany w prawie ułatwią życie firmom

Przeczytaj także: Czy windykacja na własną rękę ma sens?

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności trafił do konsultacji społecznych już w pierwszej połowie lipca. Nowe regulacje mają wejść w życie z początkiem 2017 r.

Nierzetelni kontrahenci

Jak zaznaczyło w uzasadnieniu projektu Ministerstwo Rozwoju, celem zmian jest przede wszystkim zmniejszenie skali problemów z terminowym odzyskiwaniem przez przedsiębiorstwa zobowiązań od ich kontrahentów. Brak zapłaty albo opóźnienia uważane są za jedną z głównych barier w rozwoju firm.

Zdaniem Rafała Kufiety, prawnika z Kancelarii Prawnej Rafał Kufieta, obecne przepisy nie umożliwiają odpowiednio sprawnego dochodzenia zaległych należności, które aktualnie często jest czasochłonne i kosztowne.

„Zatory płatnicze i kłopoty z odzyskiwaniem należności to jedne z głównych problemów firm w Polsce, nierzadko blokujące ich rozwój i równocześnie uderzające w rozwój gospodarczy całego kraju. Skalę problemu pokazują dobitnie dane dotyczące wpływających do sądu tego typu spraw – w ciągu dekady ich liczba wzrosła kilkukrotnie. Szczególnie mocno na ryzyko narażona jest branża budowlana, gdzie sprawy w zakresie odzyskiwania należności są niestety niemalże codziennością” – wskazuje Rafał Kufieta.

W projekcie resortu rozwoju zaproponowano cały szereg różnych zmian. Wśród głównych znalazły się m.in. podwyższenie górnego progu wartości przedmiotu sporu dla spraw rozpoznawanych w uproszczonym postępowaniu, poszerzenie zakresu spraw rozpoznawanych w postępowaniu grupowym, zwiększenie możliwości uzyskiwania informacji o zobowiązaniach potencjalnych kontrahentów z rejestrów biur informacji gospodarczej oraz wprowadzenie możliwości wydawania przez notariuszy nakazów zapłaty.

W czasie konsultacji społecznych pozytywnie kierunek proponowanych zmian oceniły m.in. zrzeszające przedsiębiorców Konfederacja Lewiatan i Business Centre Club oraz Naczelna Rada Adwokacka i Stowarzyszenie Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej.

Notariusz wyda nakaz

Jedną z kluczowych propozycji Ministerstwa Rozwoju jest wdrożenie notarialnego nakazu zapłaty, możliwego w przypadku wierzytelności, których można dochodzić w postępowaniu upominawczym. Jak oceniają projektodawcy, takie rozwiązanie powinno umożliwić przedsiębiorcom uzyskanie tytułu egzekucyjnego i tym samym szybsze dochodzenie zaległych należności.

„Koncepcja resortu zakłada odciążenie sądów i niejako przekazanie części spraw notariuszom. Mowa o sprawach z zakresu postępowania upominawczego, czyli głównie o sprawach stosunkowo mało skomplikowanych pod kątem prawnym – w większości wydawanych nakazów zapłaty pozwani nie wnoszą środków zaskarżenia” – wyjaśnia Rafał Kufieta.

Jak ocenia prawnik, duże znaczenie będzie mieć również wdrożenie zasady mówiącej, że doręczeniem notarialnego nakazu zapłaty może zająć się osobiście notariusz albo zatrudnieni w kancelarii pracownicy.

„Kluczową sprawą jest tutaj wyeliminowanie tzw. fikcji doręczenia. Obecnie bowiem po dwukrotnym awizowaniu przesyłki sąd uznaje, że została ona skutecznie doręczona. To z kolei często prowadzi do różnych kłopotów, kiedy np. powód wskaże błędny adres pozwanego, który w efekcie może w ogóle nie mieć żadnego pojęcia o prowadzonej sprawie” – dodaje Rafał Kufieta.

Więcej uproszczeń

W projekcie pojawiła się również m.in. propozycja podwyższenia z obecnych 10 do 20 tys. zł górnego progu wartości przedmiotu sporu dla spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym. Z uzasadnienia projektu wynika, że kwota ta nie była zmieniana od 2005 r., a to oznacza, że próg – biorąc pod uwagę inflację – nie odzwierciedla obecnych realiów obrotu gospodarczego.
Jak mówi Rafał Kufieta, w efekcie podniesienia progu więcej firm będzie mieć dostęp do korzystnego pod względem kosztów sądowego środka ochrony.

„Wyższy próg powinien przynieść pozytywne skutki, ale jednocześnie projektodawcy mogliby zastanowić się nad szerszymi zmianami dotyczącymi procedury cywilnej, podążając np. w kierunku jej głębszego odformalizowania” – dodaje prawnik.

Według Rafała Kufiety, korzystna dla firm jest większość planowanych zmian, w tym także te dotyczące działalności biur informacji gospodarczej i postępowań grupowych. Jak jednak zaznacza prawnik, całość będzie można ocenić dopiero po zakończeniu prac legislacyjnych, gdy poszczególne propozycje przyjmą już ostateczny kształt.