Grupa kapitałowa nie jest pracodawcą

Przeczytaj także: Umowy śmieciowe a umowa o pracę

Sąd Najwyższy rozstrzygnął zagadnienie prawne, które pojawiło sią na kanwie odwołania pracodawcy – spółki X. od decyzji ZUS. Spółki X. i Y. były córkami spółki Z. z którą tworzyły holding. ZUS uznał, iż spółka X. ma obowiązek odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia, które jej pracownica otrzymywała z tytułu umowy zlecenia zawartej ze spółką Y.

ZUS uznał, że obowiązek zapłaty składek wynika z faktu, iż poprzez wykonywanie zlecenia na rzecz spółki Y. przez osobę będącą jednocześnie pracownikiem spółki X., zlecenie wykonywane jest również na rzecz spółki X. czyli pracodawcy.

Podstawą do obciążenia składkami spółki X. był art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Zgodnie z tym przepisem za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Spółka X. w pierwszej instancji uzyskała korzystne orzeczenie, sąd bowiem uchylił decyzję organu rentowego. ZUS złożył apelację. Rozpoznający ją sąd drugiej instancji dostrzegł w sprawie istotne zagadnienie prawne tj. czy pojęcie pracodawcy w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej należy wiązać ściśle z pojęciem pracodawcy zawartym w art. 3 kodeksu pracy opartym na modelu zarządczym, czy też szerzej na modelu właścicielskim związanym z holdingową strukturą organizacyjną spółek handlowych.

Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż to spółka kapitałowa wchodząca w skład "holdingowej struktury organizacyjnej spółek handlowych", a nie ta struktura (holding, grupa kapitałowa) jest pracodawcą, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej.

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy podkreślił, że rozumienie pracodawcy sprecyzowane w kodeksie pracy jako jednostki, na rzecz której wykonywana jest praca zleceniobiorcy zatrudnionego przez inny podmiot, powinno być wąskie. Zdaniem Sądu przepis art. 3 kp wyraźnie wskazuje, że pracodawcą może być tylko konkretna osoba prawna czy jednostka organizacyjna. Z przepisów nie wynika również możliwość uznania za pracodawcę grupy kilku spółek kapitałowych, gdyż polskie prawo pracy nie zna pojęcia zbiorowego pracodawcy.

Uchwała Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2016 r., sygn. akt III UZP 6/16