Doręczenie pisma procesowego pełnomocnikowi substytucyjnemu nieskuteczne?

Przeczytaj także: Zmiany w KPC: postępowanie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych

Warto w tym miejscu podkreślić, iż uprawnienie pełnomocnika do udzielenia dalszego pełnomocnictwa adwokatowi lub radcy prawnemu wynika wprost z przepisu prawa; oznacza to, iż przysługuje ono bez względu na to, czy na możliwość taką wskazano w treści pełnomocnictwa.

– Substytut jest uprawniony do dokonywania tych samych czynności, do których uprawniony jest pełnomocnik główny, a czynności podjęte przez pełnomocnika substytucyjnego odnoszą bezpośredni skutek dla mocodawcy – mówi Dominik Hąc, aplikant adwokacki z Kancelarii Duraj Reck i Partnerzy.

W doktrynie wskazuje się nawet, iż ustanowienie pełnomocnika substytucyjnego oznacza de facto, iż strona zastępowana jest w sprawie przez dwóch pełnomocników (T. Żyznowski, Komentarz do art. 133 kodeksu postępowania cywilnego, LEX 2013). Jednocześnie, zgodnie z art. 141 § 3 k.p.c.: „Jeżeli jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza pismo tylko jednemu z nich.” Skoro tak, to można by sądzić, iż pisma procesowe mogą być doręczane zarówno na adres pełnomocnika głównego, jak i pełnomocnika substytucyjnego – wedle wyboru sądu; w tym miejscu należy uczynić jednak pewne, bardzo istotne dla praktyki zastrzeżenie.

– Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 2008 r. I CZ 100/08, co do zasady pisma sądowe powinny być doręczane przez sąd pełnomocnikowi procesowemu ustanowionemu przez stronę. Jedynie w przypadku wyraźnego oświadczenia strony albo działającego w jej imieniu pełnomocnika procesowego bądź jego zastępcy (pełnomocnika substytucyjnego) o tym, by pisma doręczać pełnomocnikowi substytucyjnemu, sąd powinien dokonywać doręczeń temu właśnie pełnomocnikowi – tłumaczy adwokat Daniel Reck, partner z Kancelarii Duraj Reck i Partnerzy.

Stanowisko takie oparł Sąd na analizie stosownych uregulowań ustawy Prawo o adwokaturze (art. 14), z których wynika zdaniem Sądu, iż pełnomocnik substytucyjny jest jedynie zastępcą ustanowionego w sprawie przez stronę pełnomocnika procesowego. Art. 133 § 2 k.p.c. stanowi przy tym, iż jeżeli w sprawie ustanowiono pełnomocnika, doręczeń dokonuje się temu pełnomocnikowi; zdaniem Sądu z przepisu tego nie wynika, by doręczenia mogły być dokonywane pełnomocnikowi substytucyjnemu.

Praktyczne znaczenie wskazanej zasady jest bardzo duże – wynika z niej bowiem, że doręczenia dokonywane na rzecz pełnomocnika substytucyjnego są co do zasady bezskuteczne – ze wszystkimi tego konsekwencjami. Przykładowo – brak skutecznego doręczenia wyroku z uzasadnieniem oznacza, że nie rozpoczyna biegu termin do złożenia w tym zakresie środka odwoławczego, a więc orzeczenie nie może się uprawomocnić.