Elektroniczne Postępowanie Upominawcze: jak usprawnić jego działanie?

Przeczytaj także: E-sąd przyjmie pozew online

Dzięki niemu możliwe zostało umasowienie odzyskiwania należności zarówno przez osoby prywatne, jak i wyspecjalizowane podmioty windykacyjne – takie jak Raport SA współpracujące z funduszami sekurytyzacyjnymi. Elektroniczne Postępowanie Upominawcze upraszcza proces windykacyjny, jednak nie może być stosowane w każdej sytuacji. Jest jeszcze szereg aspektów tego rozwiązania, których usprawnienie mogłoby w istotny sposób udoskonalić działania sądów, a także komorników i wierzycieli.

1. Rozszerzenie funkcjonalności EPU o możliwość elektronicznego składania wniosków o przeniesienie prawomocnych nakazów zapłaty na nowy podmiot

Obecnie nie jest to możliwe, a zmiana wierzyciela w przypadku sprzedaży długu musi być przeprowadzona w ramach tradycyjnej, niezwykle czasochłonnej procedury w zwykłym sądzie. Zrealizowanie jej w e-sądzie byłoby znacznie prostsze i wygodniejsze dla nowych właścicieli wierzytelności. Ponadto istotnie skróciłoby czas trwania całego postępowania – co jest kluczowe zwłaszcza w przypadku masowego zakupu wierzytelności przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa. Należałoby zmienić zasady współpracy zwykłych sądów z e-sądem w ten sposób, by nakazy prawomocne wydane przez e-sąd mogły mieć zmienione dane po analizie dokumentów przez sądy tradycyjne i przekazaniu informacji do e-sądu w przypadku nakazów wydanych przez e-sąd. Dzięki takiej procedurze zostałby zachowany elektroniczny obieg dokumentów w dalszych postępowaniach.

2.Prawidłowe wsparcie procesu egzekucyjnego w ramach oprogramowania Elektronicznego Postępowania Upominawczego

Obecnie wierzyciel nie ma możliwości pobrania z systemu hurtowego zestawienia dotyczącego informacji o złożonych wnioskach oraz ich aktualnym statusie. W EPU wierzyciel może jedynie podejrzeć złożony wniosek egzekucyjny. Wszelkie adnotacje komornicze w sprawie nie są dla niego widoczne. Takie rozwiązanie znacząco spowalnia pracę po stronie wierzyciela, a dodatkowo obciąża serwis e-sądu.

Brak funkcjonalności w zakresie weryfikacji etapu postępowania egzekucyjnego w EPU sprowadza się do dodatkowego obciążenia serwisu e-sądu. Weryfikacja możliwości złożenia wniosku w trybie re-egzekucji (czyli poprawnego zakończenia/umorzenia sprawy przez poprzedniego komornika) jest możliwa wyłącznie poprzez próbę złożenia wniosku egzekucyjnego.

3. Zapewnienie wsparcia dla procesu re-egzekucji, czyli ponownego składania wniosku w tej samej – umorzonej już wcześniej – sprawie

W momencie ponownego złożenia wniosku egzekucyjnego do tej samej kancelarii, nie jest on importowany na ogólnych zasadach – jak nowe wnioski. Trafia natomiast do zakładek spraw zakończonych. W takiej sytuacji komornik nie dostaje na bieżąco informacji o ponownym rozpoczęciu sprawy i musi dokonywać "ręcznego" importu wniosku. Powyżej opisana sytuacja prowadzi do absurdalnych sytuacji, gdzie w ślad za wnioskiem elektronicznym złożonym za pośrednictwem serwisu e-sądu wierzyciel drukuje rzeczony wniosek i wysyła do komornika w celu wskazania i udowodnienia, że sprawa została faktycznie założona.

4. Wdrożenie zaawansowanego wsparcia technicznego dla użytkowników systemu również może zoptymalizować pracę e-sądu

Jakość obsługi technicznej serwisu e-sądu nie spełnia oczekiwań jego użytkowników. W przypadku wystąpienia błędu, pojawia się komunikat o znajomości wystąpienia trudności i poinformowania o nich dostawcy oprogramowania, który jednak – jak dotąd – nie podjął zdecydowanych działań naprawczych.

Problemem jest również brak bieżących komunikatów o aktualizacji założeń lub występujących problemach, które mają istotny wpływ na działanie całego systemu. Prawidłowy i stały przepływ informacji, a także systematyczna aktualizacja dokumentacji technicznej jest niezbędna do niezakłóconej możliwości korzystania z e-sądu przez wierzycieli.

Obecnie w systemie e-sądu założenia dokumentacji w zakresie liczenia odsetek nie są dostosowane do zmienionych przepisów. Orzekający nie może wydać nakazu zapłat, gdyż powód w dokumentacji nie ma możliwości wskazania rodzaju naliczenia odsetek – można to jedynie wskazać w uzasadnieniu pozwu. Problem dotyczy wszystkich wierzycieli korzystających z e-sądu: banków, firm telekomunikacyjnych czy podmiotów windykacyjnych. Doraźne rozwiązanie polega na wydawaniu przez e-sąd dodatkowych postanowień dotyczących sprostowania nakazów zapłaty. Stoi to w sprzeczności z ideą postępowania elektronicznego, gdzie zasoby ludzkie nie powinny być wykorzystywane do naprawy błędów systemu.

Elektroniczne Postępowanie Upominawcze to ważne narzędzie wspierające dochodzenie roszczeń pieniężnych. Warto zatem systematycznie je usprawniać i wprowadzać dodatkowe funkcjonalności, co przełożyłoby się na efektywniejszą pracę e-sądu czy wierzycieli i komorników. Obecnie funkcjonowanie EPU pozostawia wiele do życzenia. Tymczasem zagadnienia proceduralne mogą zostać uproszczone za sprawą rozszerzenia bądź zmiany uprawnień e-sądu. Możliwość elektronicznego składania wniosków o przeniesienie prawomocnych nakazów zapłaty na nowy podmiot oraz do komornika odciążyłoby wymiar sprawiedliwości ze zbędnej biurokracji. Sądy tradycyjne mogłyby wówczas zająć się innymi, istotniejszymi zadaniami. Cyfryzacja bowiem przynosi nie tylko oszczędności dla budżetu, przedsiębiorstw i obywateli, ale również usprawnia funkcjonowanie instytucji państwowych. To przekłada się na wymierną korzyść dla każdego obywatela.

Jacek Cuper, wiceprezes zarządu