Dzień Kobiet w prawie pracy: 10 najważniejszych uprawnień

Przeczytaj także: Jakie prawa kobiet w pracy w okresie ciąży i macierzyństwa?

1. ZASADY REKRUTACJI

Wiele ofert na rynku pracy zostaje skierowane tylko i wyłącznie do mężczyzn. Zdarza się, że podczas rozmów rekrutacyjnych kobietom są zadawane pytania dotyczące stanu cywilnego, planów macierzyńskich lub nawet tego, czy nie są w ciąży. Tego typu praktyki są niedozwolone. Pracodawcy powinni również pamiętać, że w ogłoszeniach rekrutacyjnych niedozwolone są stwierdzenia wprost o poszukiwaniu na dane stanowisko wyłącznie mężczyzn lub wyłącznie kobiet (chyba że oznaczenie płci występuje ze względu na przepisy prawa, lub praca może być uciążliwa czy szkodliwa dla zdrowia kobiet).

2. ZAKAZ DYSKRYMINACJI

Niedopuszczalne jest dyskryminowanie kobiet ze względu na płeć lub rodzicielstwo. Pracodawcy powinni wystrzegać się:

• nierównego ukształtowania wynagrodzenia za wykonywaną taką samą pracę,
• pomijania przy awansie lub przy przyznaniu świadczeń związanych z pracą,
• nietypowania kobiet do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe.

Warto też pamiętać, że każdy pracownik doświadczający dyskryminacji ma prawo wystąpić na drogę sądową z pozwem o odszkodowanie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

3. PRACE WZBRONIONE

Prawo pracy daje kobietom szczególną ochronę ze względu na spodziewane macierzyństwo. Pracownica w ciąży:

• nie może zostać zatrudniona przy pracach, które mogą być szkodliwe dla jej zdrowia i zdrowia dziecka,
• wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy przez pracodawcę może się odbyć tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki do zwolnienia dyscyplinarnego, a reprezentująca ją zakładowa organizacja wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy lub w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji;
• nie może zostać zatrudniona w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, ani też zostać oddelegowana poza stałe miejsce pracy;
• ma prawo do zwolnienia od pracy na czas wykonania zaleconych przez lekarza badań lekarskich przeprowadzanych w związku z ciążą, jeżeli nie mogą one być przeprowadzone poza godzinami pracy. Pracownicy przysługuje wtedy pełne wynagrodzenie;
• w przypadku stwierdzenia niezdolności związanych z ciążą do wykonywania dotychczasowych obowiązków przez pracownicę, pracodawca jest obowiązany zapewnić jej inne zadania, zaproponować inne stanowisko. Pracownica zachowuje jednak wynagrodzenie o dotychczasowej wysokości. Jeżeli przeniesienie do innej pracy spowoduje obniżenie wynagrodzenia, należy jej się dodatek wyrównawczy, a po powrocie z urlopu macierzyńskiego kobieta ma prawo powrócić do uprzednio wykonywanej pracy. Dodatek wyrównawczy powinien być wypłacany przez okres, w którym pracownica wykonywała wskazaną przez pracodawcę pracę, skutkującą obniżeniem wynagrodzenia. Jego wysokość odpowiada różnicy pomiędzy wynagrodzeniem wypłacanym pracownicy przed przeniesieniem jej do innej pracy, a pensją otrzymywaną po przeniesieniu na nowe stanowisko lub otrzymywaną po skróceniu czasu pracy ze względu na ciążę.

4. WYNAGRODZENIE ZA L4

Jeżeli kobieta w ciąży ma problemy zdrowotne, może przedstawić pracodawcy zwolnienie lekarskie. Za czas niezdolności do pracy otrzyma wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy płatny w wys. 100 % postawy zasiłku wyliczonej z ostatnich 12 miesięcy.

5. URLOP MACIERZYŃSKI

Najważniejszym przywilejem pracującej mamy jest przysługujący jej urlop macierzyński. Jego długość określa się następująco:

• 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka,
• od 31 do 37 tygodni – w przypadku urodzenia dwójki lub więcej dzieci.

Pracownica nie ma obowiązku wykorzystywać całego urlopu macierzyńskiego. Zrezygnować z dalszej części można po 14 tygodniach trwania tego urlopu. Kodeks pracy gwarantuje wypłatę zasiłku macierzyńskiego przez cały okres urlopu macierzyńskiego.

6. URLOP RODZICIELSKI

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego, pracownica ma prawo do urlopu rodzicielskiego. Jego wymiar wynosi 32 tygodnie, niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Urlop rodzicielski można wykorzystać od razu w pełnym wymiarze lub maksymalnie w czterech częściach. Jest też możliwość późniejszego wykorzystania 16 z 32 tygodni urlopu rodzicielskiego, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat.

Pracownica przebywająca na urlopie rodzicielskim zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Co istotnie, urlop rodzicielki przysługuje zarówno matkom, jak i ojcom.