Kompetencje sądów pracy
2003-03-17 15:32
Na kompetencje sądów pracy składają się 3 rodzaje właściwości:
właściwość podmiotowa - sąd pracy może rozpatrywać roszczenia pracowników, czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Także członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i osób świadczących pracę nakładczą członków rodziny i spadkobierców w/w osób oraz pracodawców i osób którym z mocy przepisów przysługują roszczenia z zakresu prawa pracy.
właściwość rzeczowa - rozciąga się na sprawy z zakresu prawa pracy, które obejmują roszczenia ze stosunku pracy i roszczenia związane ze stosunkiem pracy (roszczenia rodziny pracownika o odprawę pośmiertną). Są to sprawy także o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej dochodzone od pracodawcy, spory związane z odmową wypłaty świadczeń z Funduszy Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych, roszczenia związków zawodowych o przekazanie środków na zakładowy fundusz socjalny. Sprawy z zakresu prawa pracy są sporami o spełnienie świadczeń lub o ustalenie uprawnień. Są to spory o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania stosunku pracy, wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o pracę, odpraw, a także spory o roszczenia pracodawców o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez pracownika, nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy bez wypowiedzenia, naruszenie zakazu konkurencji. Do właściwości rzeczowej sądów nie należą sprawy dotyczące ustanawiania nowych warunków pracy lub płacy.
właściwość miejscowa - miejsce gdzie znajduje się siedziba pozwanego zakładu pracy bądź zamieszkanie pozwanego będącego osobą fizyczną. Właściwość miejscowa sądu pracy obejmuje obszar poddany właściwości sądu powszechnego, którego jednostką organizacyjną jest dany sąd pracy.
Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy
Przed sądami pracy rozstrzygającymi spory z zakresu prawa pracy obowiązują następujące zasady:
- zasada prawdy obiektywnej - dążenie w postępowaniu do wykrycia rzeczywistego stanu rzeczy, będącego podstawą sporu między stronami. Sąd ma obowiązek wszechstronnie zbadać istotne okoliczności sprawy i dopuścić wszelkie dowody nawet nie powołane przez strony.
- zasada legalizmu - spory pomiędzy stronami powinny być rozstrzygnięte zgodnie z przepisami prawa
- zasada bezstronności organów orzekających - podmiot decydujący o wyniku sporu nie może powodować się sympatią lub antypatią do jednej ze stron. Tej zasadzie podporządkowana jest zasada równości stron oraz zasada niezawisłości sądów.
- zasada szczególnej dbałości o interesy pracownika - sąd bada czy podejmowane przez pracownika czynności w procesie nie naruszają słusznego interesu pracownika i czy zapewniają pomoc procesową związków zawodowych.
- zasada polubownego załatwiania sporów - pracownik może skorzystać z próby zakończenia sporu ugodą, a sąd w postępowaniu wyjaśniającym powinien także skłaniać strony do pojednania.
- zasada szybkości postępowania - rozstrzyganie spraw w krótkim czasie od wszczęcia sporu.
- zasada ograniczonego formalizmu - w postępowaniu przed sądami pracy w sprawach o roszczenia pracowników możliwy jest uproszczony tryb dokonywania wezwań, doręczeń i wydawania zarządzeń mających na celu przygotowania rozprawy. Składanie przez pracowników pozwów, środków odwoławczych oraz innych pism procesowych nie musi nastąpić w formie pisemnej. Formalnym rygorem poddane są jedynie czynności organów procesowych. Z przebiegu posiedzenia musi być sporządzony protokół, z wyniku sprawy utrwala się pisemnie w orzeczeniu, które doręcza się stronom.
- zasada bezpłatności postępowania - postępowanie w sprawach o roszczenia pracownika ze stosunku pracy jest wolne od opłat sądowych. Pełnomocnikiem pracownika może być przedstawiciel związku zawodowego albo inny pracownik zakładu pracy, w którym pracownik będący stroną procesu był zatrudniony.
oprac. : Justitia.pl