Kara pieniężna za naruszenie prawa konkurencji obejmie również kierownictwo firmy

Przeczytaj także: Prawo konkurencji: nadużywanie pozycji dominującej

Kto zarządza przedsiębiorstwem

Ustawa OKiK definiuje osobę zarządzającą jako kierującego przedsiębiorstwem, w szczególności osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy. Niewątpliwie więc osobą wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy będzie członek zarządu spółki kapitałowej. Należy również przyjąć, że osobą zarządzającą będzie wspólnik spółki osobowej uprawniony do prowadzenia jej spraw. Warto zauważyć, że definicja osoby zarządzającej odnosi się do osoby kierującej przedsiębiorstwem, a nie przedsiębiorcy. Wydaje się więc, że osobą zarządzającą jest także osoba, która nie będąc wpisana do właściwego rejestru faktycznie podejmuje decyzje biznesowe odnoszące się do całego przedsiębiorstwa. Oczywiście wątpliwości mogą powstać w sytuacji, gdy np. gdy dana umowa zostanie wynegocjowana i podpisana przez pełnomocników przedsiębiorcy. Niewątpliwie zakres definicji zostanie wyjaśniony przez orzecznictwo Prezesa OKiK oraz Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Zakres odpowiedzialności – tylko porozumienia

Na gruncie ustawy OKiK osoba zarządzająca ponosi odpowiedzialność w przypadku, gdy osoba ta dopuściła do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów dotyczących porozumień, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym.

Osoba zarządzająca nie będzie jednak odpowiadać na podstawie ustawy OKiK w przypadku dopuszczenia przedsiębiorcy do zawarcia lub trwania porozumienia polegającego na uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny (art. 6 ust. 1 pkt 7). Wskazany czyn może stanowić przestępstwo w rozumieniu przepisów kodeksu karnego.

Zgodnie z wprowadzoną nowelizacją osoba zarządzająca nie będzie na jej podstawie ponosiła odpowiedzialności w przypadku, gdy doprowadzi przedsiębiorcę do nadużywania pozycji dominującej albo, gdy z uwagi na jej działania przedsiębiorca dopuści się praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Jak się wydaje ustawodawca wyszedł z założenia, że porozumienia antykonkurencyjne stanowią najistotniejsze zagrożenie dla konkurencji na rynku właściwym.

Na marginesie należy zauważyć, że ustawa OKiK nadaje kompetencję Prezesowi UOKiK do nakładania na osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy kary pieniężnej w wysokości do pięćdziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli osoba ta umyślnie albo nieumyślnie m.in. nie zgłosi zamiaru koncentracji przedsiębiorców.

Umyślność naruszenia

Osoba zarządzająca ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisu dotyczącego porozumień antykonkurencyjnych, jeżeli w ramach sprawowania swojej funkcji w czasie trwania stwierdzonego naruszenia umyślnie dopuściła przez swoje działanie lub zaniechanie do naruszenia przez przedsiębiorcę tego przepisu. Definicja pojęcia umyślności znajduje się w art. 9 § 1 kodeksu karnego, na mocy którego: Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Pomimo, że kodeks karny jest odrębną ustawą od ustawy OKiK, to z uwagi na podobieństwo funkcji kary pieniężnej przewidzianej w ustawie OKiK i kar przewidzianych w kodeksie karnym, sądzę, że można bazować na przedstawionej powyżej definicji, jako właściwej do oceny umyślności naruszenia zakazów dotyczących porozumień antykonkurencyjnych przez osobę zarządzającą.

Wysokość odpowiedzialności

Zgodnie z ustawą OKiK Prezes UOKiK jest uprawniony nałożenia na osobę zarządzającą kary pieniężnej w wysokości do 2.000.000,00 zł jeżeli osoba ta umyślnie dopuściła do naruszenia przez przedsiębiorcę zakazów dotyczących porozumień antykonkurencyjnych. Przepisy ustawy OKiK określają, jakimi przesłankami organ antymonopolowy obowiązany jest kierować się przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej nakładanej na osobę zarządzającą. Prezes UOKiK weźmie pod uwagę: stopień wpływu zachowania osoby zarządzającej na naruszenie, którego dokonał przedsiębiorca, przychody uzyskane przez osobę zarządzającą u danego przedsiębiorcy, z uwzględnieniem okresu trwania naruszenia oraz okres i skutki rynkowe naruszenia.