Urlop wychowawczy w 2016: więcej czasu na wykorzystanie

Przeczytaj także: Urlop wychowawczy 2015: do podziału między rodziców

Bardzo ważnym elementem wychowywania dziecka jest budowanie i utrzymywanie więzi między rodzicami a dzieckiem. Więź buduje się między innymi poprzez wspólne przebywanie z dzieckiem, opiekowanie się nim, wspólne zabawy, wspieranie rozwoju dziecka. Na początkowym etapie życia dziecka służy temu prawo rodziców do urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Jednak dłuższe przebywanie z dzieckiem z reguły koliduje z życiem zawodowym rodzica (najczęściej matki) lub obojga rodziców. Wchodząca w życie 2 stycznia 2016 roku nowelizacja Kodeksu Pracy z 2015 roku wprowadza korzystniejsze rozwiązania prorodzinne, pozwalając rodzicom na szersze korzystanie z uprawnień pracowniczych, przy uwzględnieniu interesów pracodawców.

Urlop wychowawczy

Prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ma pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy. Do wspomnianego wymaganego sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia, co oznacza, że do uzyskania urlopu wychowawczego wystarczy łączny półroczny staż pracy.

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy, czyli maksimum 3 lata. Nie oznacza to oczywiście, że jest obowiązek wykorzystania całego urlopu, bowiem 36 miesięcy to wymiar maksymalny. Może to być miesiąc, pół roku, dwa lata. Z urlopu wychowawczego rodzic może również wcale nie skorzystać.


Urlop wychowawczy od roku 2016 będzie udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Obecnie (rok 2015) urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.

Oznacza to – w niektórych przypadkach – wydłużenie prawa do urlopu wychowawczego nawet o niemal 2 lata.

Na przykład, jeśli dziecko urodziło się 2 stycznia 2013 roku, to według dotychczasowym zapisów, rodzic/rodzice mogą korzystać z urlopu wychowawczego na to dziecko do 2 stycznia 2018 roku. W myśl nowych zapisów będą mogli już wystąpić o urlop wychowawczy do 31 grudnia 2019 roku.

Urlop wychowawczy przysługuje łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka, przy czym każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z wymiaru urlopu. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka.

Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu wychowawczego nie może przekraczać maksymalnego wymiaru 36 miesięcy.

Konieczny wniosek

W roku 2016 urlop wychowawczy będzie udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu, przy czym pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika i po spełnieniu warunków (termin, dodatkowe dokumenty) musi mu udzielić urlopu. Jeżeli pracownik nie dochowa 21-dniowego terminu na złożenie wniosku, wówczas pracodawca musi udzielić urlopu wychowawczego najpóźniej 21 dni od dnia złożenia wniosku.

Zapisy prawa chronią też interes pracodawców, tak by urlopy wychowawcze nie dezorganizowały nadmiernie pracy firmy. Ustawodawca mianowicie zdecydował, że urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o złożone przez pracownika wnioski o udzielenie urlopu.

Możliwe dorabianie

Rodzic lub rodzice przebywający na urlopie wychowawczym mogą dodatkowo dorabiać. Pracować mogą zarówno u dotychczasowego, jak i innego pracodawcy. Mogą też prowadzić inną działalność, a także uczyć się lub doszkalać. Pod jednym jednak warunkiem - o ile nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Pod szczególną ochroną

Pracownicy przebywający na urlopach wychowawczych są szczególnie chronieni przed możliwością zwolnienia. Zapisy Kodeksu pracy określają, że „pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego, do dnia zakończenia tego urlopu”.
Wyjątkiem są zwolnienia wynikające z upadłości bądź likwidacji pracodawcy czy zwolnienia bez wypowiedzenia z winy pracownika (czyli tzw. „dyscyplinarki”).