Praca na urlopie wychowawczym: można czy nie można?

Przeczytaj także: Urlop wychowawczy po zmianach

Urlop wychowawczy jest urlopem, o charakterze "celowym". Przyznawany jest po to, by dać pracownikowi komfortowe warunki do wychowywania dziecka. W naturalny sposób wiąże się to z koniecznością zawieszania w tym czasie aktywności zawodowej. Z jednej strony jednak na taki "luksus" niestety nie wszyscy mogą sobie pozwolić, a z drugiej - część rodziców po prostu nie chce tego robić. Pytania o możliwość podjęcia pracy zarobkowej pojawiają się więc bardzo często. Pracujący rodzice obawiają się również tego czy pracodawca nie uzna za niewłaściwe podjęcie jakiejkolwiek innej działalności zarobkowej w czasie urlopu wychowawczego.

Ustawodawca, co do zasady podtrzymuje opinię o tym, że podstawowym celem urlopu wychowawczego jest opieka nad dzieckiem, nie wymaga jednak, by miała on charakter nieprzerwanego, osobistego z nim kontaktu. Pracujący rodzic może więc podjąć pracę dodatkową - u tego samego lub innego pracodawcy, pod warunkiem, że nie wyklucza ona sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jeżeli jednak rodzic potrafi pogodzić te zajęcia… Nic nie stoi na przeszkodzie.

Art. 186 (2) § 1 Kodeksu pracy stanowi, iż:
W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

W praktyce więc wszystko zależy od czasu, jaki zamierzamy poświęcić na działalność zarobkową. I choć ustawodawca nie precyzuje, jaki wymiar czasu pracy jest dla niego akceptowalny - zdrowy rozsądek i interpretacje przepisu sugerują, że nie może ona przekraczać połowy etatu. Rodzi to oczywiście problemy w przypadku umów cywilno-prawnych, ale i tutaj trzeba ustalić, czy zasadniczy cel urlopu jest spełniany, brany jest pod uwagę czas, jaki zajmuje wykonanie dzieła czy też wywiązanie się ze zlecenia.

Co ważne, zarówno dla pracodawców, jak i pracujących rodziców, o pracy podjętej w czasie urlopu wychowawczego nie trzeba nikogo informować, więc brak takiej informacji nie może być powodem do podjęcia działań dyscyplinujących przez pracodawcę.

Ale już działalność podjęta w pełnym wymiarze godzin - nawet jeśli nie określa jej faktyczny stosunek pracy - może nim być podstawową do wyciągnięcia konsekwencji wobec pracownika.

Zgodnie bowiem z art. 186 (2) § 2 Kodeksu pracy w razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

Jeśli pracownik nie odpowie na wezwanie, może się to skończyć nawet oskarżeniem o ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, a w konsekwencji rozwiązaniem umowy o pracę.

Joanna Stawiska
Główny Konsultant Biznesowy ds. HR
HR Business Chief Consultant,