Ryczałtowa kara za umyślne naruszenie praw autorskich niezgodna z Konstytucją

Przeczytaj także: Naruszenie wizerunku: jakie roszczenia przysługują?

Przepis uznany przez TK za niezgodny z Konstytucją, umożliwiał dochodzenie przez uprawnionego zryczałtowanego odszkodowania, jeżeli inny podmiot w sposób zawiniony naruszył jego autorskie prawa majątkowe. Wysokość odszkodowania została określona jako „trzykrotność stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu”.

Trybunał wskazał, że ustawodawca w prawie autorskim zawarł katalog roszczeń, jakie przysługują uprawnionemu, którego prawa autorskie zostały naruszone. Skuteczne dochodzenie przez uprawnionego tych roszczeń, wiąże się z uszczupleniem majątkowym po stronie podmiotu, który dopuścił się naruszenia. Trybunał Konstytucyjny uznał jednak, że zaskarżony przepis narusza zasadę proporcjonalności i stanowi przejaw zbyt daleko idącej ingerencji w wolność majątkową sprawcy naruszenia.

Trybunał przyjął, że w sytuacji bezprawnego i zawinionego naruszenia autorskich praw majątkowych ustawodawca może ingerować w wolność majątkową sprawcy. Kwestionowana regulacja, umożliwiająca dochodzenie zryczałtowanego odszkodowania w wysokości trzykrotności stosownego wynagrodzenia, stanowi wyraz takiej ingerencji.

TK uznał jednak, że niedopuszczalne jest, by uprawniony z tytułu autorskich praw majątkowych uzyskiwał możliwość dochodzenia takiego roszczenia odszkodowawczego, które całkowicie odrywałoby się od wielkości poniesionej przez niego szkody i stanowiło jej wielokrotność. Wprowadzanie odszkodowania zryczałtowanego nie może prowadzić do całkowitego zagubienia proporcji pomiędzy wielkością poniesionej szkody a odszkodowaniem. Tymczasem rozwiązanie zawarte w zaskarżonym przepisie prowadzi do takiej sytuacji. W ocenie Trybunału ustawodawca, kształtując takie roszczenie, zastosował wobec sprawcy naruszenia zbyt dotkliwą sankcję.