Dzień Matki: 7 praw pracujących matek i kobiet w ciąży

Przeczytaj także: Urlop rodzicielski a ciąża i praca

W trakcie urlopu wychowawczego pracownica ma prawo podjąć pracę zarobkową na część etatu u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyklucza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek dopuścić pracownicę do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub też na innym, odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym tej osoby. Wynagrodzenie nie może być niższe od tego, jakie pracownica otrzymywała w dniu podjęcia pracy na tym stanowisku przed urlopem.

4. 100 proc. wynagrodzenia za L4

W związku z tym, iż nie każda ciążą przebiega bez problemów, pracownica może przedstawić w miejscu zatrudnienia zaświadczenie lekarskie odnośnie swojego stanu zdrowia, które jest równoznaczne z jej niezdolnością do wykonywania obowiązków. Ten rodzaj zwolnienia jest pełnopłatny, co oznacza iż pracownica niezdolna do świadczenia pracy otrzyma 100% średniego wynagrodzenia z 12 ostatnich miesięcy.

5. Karmienie piersią

Według Kodeksu Pracy, matka karmiąca piersią ma prawo do:

• dwóch półgodzinnych przerw w pracy - gdy karmione jest jedno dziecko, a czas pracy przekracza 6 godzin;
• dwóch 45-minutowych przerw w pracy - gdy karmione jest więcej niż jedno dziecko, a czas pracy przekracza 6 godzin;
• jednej półgodzinnej przerwy w pracy – gdy karmione jest jedno dziecko, a czas pracy wynosi od 4 do 6 godzin;
• jednej 45-minutowej przerwy w pracy - gdy karmione jest więcej niż jedno dziecko, a czas pracy wynosi od 4 do 6 godzin;
• Karta nauczyciela przewiduje tylko jedną, ale za to godzinną przerwę w ciągu dnia - gdy czas pracy przekracza 4 godziny dziennie, niezależnie od liczby karmionych dzieci.

Czas przysługujący matce karmiącej na karmienie piersią można łączyć, a kumulowanie przerw jest kwestią umowy pomiędzy pracownicą, a pracodawcą. Kobieta pracująca 8 godzin dziennie i karmiąca jedno dziecko może zatem skorzystać z jednej godzinnej przerwy, zamiast dwóch 30-minutowych. W praktyce kobiety karmiące często korzystają z tej możliwości i łączą przysługujące im przerwy. Dzięki temu mogą przyjść do pracy godzinę później lub wyjść z pracy godzinę wcześniej, a „zaoszczędzony” czas spędzić razem z dzieckiem.

Przerwy przeznaczone na karmienie wliczane są do czasu pracy, a matka karmiąca piersią zachowuje prawo do normalnego, pełnego wynagrodzenia za ten czas.

6. Dodatkowe 2 dni wolne

Pracownicy przysługuje także zwolnienie od pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem do lat 14, w wymiarze 2 dni w każdym roku kalendarzowym. Przepis posługuje się pojęciem pracownika wychowującego co najmniej 1 dziecko. Wskazuje wiec, że wymiar zwolnienia jest stały i nie zależy od liczby wychowywanych potomków. Zatem nawet w rodzinie wielodzietnej zwolnienie to przysługuje obojgu rodzicom lub opiekunom łącznie przez 2 dni w roku. Przepis nie przewiduje prawa do ekwiwalentu za niewykorzystane przez rodzica lub opiekuna dziecka dni zwolnienia. Zatem z końcem roku niewykorzystane dni opieki przepadają. Od stycznia następnego roku pracownik może skorzystać już tylko z nowej puli wolnego w nowym, maksymalnym 2-dniowym wymiarze.

7. Obowiązek zgody na delegację

Pracodawca nie może narzucić wyjazdu służbowego osobie zatrudnionej, która opiekuje się dzieckiem, do ukończenia przez nie czwartego roku życia. Oczywiście może ona jeździć w delegacje, lecz trzeba uzyskać od niej na to zgodę. Pracownica (lub pracownik) opiekująca się dzieckiem do lat czterech musi złożyć oświadczenie o zamiarze korzystania lub nie z uprawnienia do odmowy wyjazdu w delegację. Włącza się je do akt osobowych pracownika (w części B).

Pamiętajmy, że taką ogólną zgodę podwładny może w każdej chwili odwołać. Pobranie oświadczenia ma ułatwić wyjazdy służbowe (nie ma konieczności każdorazowo uzyskiwać zgody na wyjazd), nie może jednak ograniczać swobodnego korzystania z uprawnienia do odmowy wyjazdu.

Barbara Nieszporek, Aleksandra Brzezina z Działu Rachunkowości