Podstawowa norma czasu pracy

Przeczytaj także: Czas pracy

Dopuszczalne jest wydłużenie okresu rozliczeniowego ponad 4 miesiące, jednak tylko w rolnictwie i hodowli oraz pilnowaniu mienia i ochronie osób. Maksymalny okres rozliczeniowy w tych branżach może wynosić 6 miesięcy, a w uzasadnionych nietypowych warunkach organizacyjnych lub technicznych mających wpływ na przebieg procesu pracy do 12 miesięcy.

Stosowanie przedłużonego okresu rozliczeniowego jest niedopuszczalne w przypadku stosowania równoważnego systemu czasu pracy oraz pracy w ruchu ciągłym.Od 1 stycznia 2004 roku , tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Nowe przepisy o czasie pracy przewidują następujące systemy czasu pracy:
- podstawowy
- równoważny czas pracy
- w ruchu ciągłym
- przerywany czas pracy
- zadaniowy
- skrócony tydzień pracy
- praca weekendowa
- skrócony czas pracy

Podstawowy czas pracy

Został omówiony w normach czasu pracy i jest najczęściej stosowany wobec pracowników, dla których nie trzeba wprowadzać szczególnego systemu czasu pracy.

Równoważny czas pracy

Ten system czasu pracy występuje trzech odmianach:

1. podstawowy
2. związany z pracą przy dozorze urządzeń i pogotowiem pracy
3. związanych z pracą przy pilnowaniu mienia, ochronie osób, zakładowych strażach pożarnych i zakładowych służbach pracowniczych.

Podstawowy
Polega na możliwości przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy maksymalnie do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 1 miesiąc. Jednakże w przyjętym okresie rozliczeniowym każdy okres takiego przedłużenia musi zostać zrównoważony albo krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach, albo dniami wolnymi. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może by wydłużony do 3 miesięcy.

Dozór urządzeń i pogotowie pracy
Ten system dopuszcza przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 16 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 1 miesiąca. W tym systemie czasu pracy pracownikowi przysługuje, bezpośrednio po każdym okresie wykonania pracy w przedłużonym dobowym okresie wykonania pracy, odpoczynek przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin – niezależnie od tygodniowego nieprzerwanego odpoczynku przewidzianego w art. 133 kodeksu pracy.

Praca przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, praca w zakładowych strażach pożarnych i zakładowych służbach ratowniczych
System ten polega na wykonaniu pracy przez 24 godziny na dobę, w okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 1 miesiąc. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi zatrudnionemu w takim systemie czasu pracy odpoczynek równoważny do czasu przepracowanego przez danego pracownika, możliwość korzystania z okresu odpoczynku bezpośredni po okresie pracy, niezależnie od przysługującego pracownikowi odpoczynku tygodniowego. W tym systemie istnieje możliwość wydłużenia okresów rozliczeniowych do 3 miesięcy w szczególnie uzasadnionych przypadkach oraz do 4 miesięcy przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych.