Zakaz reklamy aptek niezgodny z prawem unijnym?

Przeczytaj także: Zakaz reklamy aptek absurdem?

Może więc wprowadzony zakaz jest uzasadniony ze względów, o których mowa w art. 36 TFUE (m.in. względami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, czy też ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt)? Niełatwo w sposób przekonujący uzasadnić względami ochrony życia i zdrowia ludzi całkowity zakaz reklamy aptek w zakresie, w jakim obejmuje on produkty lecznicze, których reklamowanie jest dopuszczalne. W świetle przepisów polskich, jak i unijnych, reklama aptek i punktów aptecznych, nawet w przypadku braku zakazu z art. 94a, nie mogłaby i tak obejmować produktów leczniczych, które nie uzyskały zezwolenia na dopuszczenie do obrotu, są wydawane wyłącznie na receptę, zawierają substancje psychotropowe, czy znajdują się w wykazach leków refundowanych.

- W chwili obecnej Ustawodawca doprowadził do sytuacji, w której wszystkie inne podmioty, poza aptekami i punktami aptecznymi, mogą swobodnie reklamować niektóre produkty lecznicze. Trudno znaleźć racjonalne wytłumaczenie dlaczego takie ograniczenie odnoszące się jedynie do pewnej kategorii podmiotów miałoby być uzasadnione względami ochrony zdrowia publicznego – podkreśla mecenas Tomasz Praschil. - Nie jest takim wytłumaczeniem chęć zapewnienia właściwej kontroli farmaceutów nad sprzedażą produktów leczniczych. Po pierwsze, apteki mogłyby prowadzić reklamę jedynie produktów leczniczych, których reklama i tak mogłaby być prowadzona przez inne podmioty. Po drugie, apteki sprzedają nie tylko produkty lecznicze, lecz w pewnym zakresie także inne towary, takie jak wyroby medyczne czy kosmetyki.

Nawet jeśli uznać, że jakieś względy ochrony zdrowia i życia uzasadniają wprowadzenie bezwzględnego zakazu reklamy działalności aptek i punktów aptecznych, to nie wydaje się on środkiem proporcjonalnym dla ich osiągnięcia. Skoro bowiem w pewnym zakresie dopuszczalne jest prowadzenie reklamy produktów leczniczych (np. produktów ziołowych) i może być ona prowadzona przez podmioty inne niż apteki, to nie można racjonalnie wykazać, dlaczego tylko i wyłącznie apteki miałyby zostać pozbawione takiej możliwości. Co więcej, zakaz reklamy powoduje, że apteki nie mogą również reklamować produktów innych niż lecznicze, które można sprzedawać także w innych miejscach.

Lista argumentów przemawiających za stwierdzeniem niezgodności zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych z prawem UE jest zatem spora. Wydaje się, że organy administracji, jak i sądy administracyjne, powinny dążyć do zastosowania wykładni zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych, która pozostawałaby w zgodzie z przepisami unijnymi.

Gdyby jednak nawet pomimo dokonania takiej wykładni uznać, że nie jest możliwe zapewnienie pełnej skuteczności prawa unijnego, wówczas należałoby odmówić zastosowania przepisu art. 94a prawa farmaceutycznego, w zakresie w jakim zakazuje on prowadzenie aptekom i punktom aptecznym reklamy produktów leczniczych, które mogą być reklamowane.