Zawarcie umowy przez telefon: jakie obowiązki przedsiębiorcy?

Przeczytaj także: Umowa przez telefon? Najpierw czytaj, potem podpisuj!

Ta kategoria umów jest określana jako umowy zawierane na odległość i regulowana przepisami ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Na podkreślenie zasługuje fakt, że powyższe regulacje prawne będą miały zastosowanie wyłącznie w stosunkach przedsiębiorca – konsument.

Obowiązki przedsiębiorcy w zakresie zawierania umów przez telefon

Jednym z podstawowych wymogów, jakie ciążą na przedsiębiorcy jest uzyskanie zgody konsumenta na posłużenie się telefonem w celu zawarcia umowy na odległość. Na oferencie spoczywa także obowiązek informacyjny co do okoliczności istotnych z punktu widzenia proponowanej umowy. W szczególności przedsiębiorca lub osoba działająca w jego imieniu powinni poinformować o dokładnych danych firmy, wszelkich kosztach związanych z realizacją umowy (także z uwzględnieniem należności podatkowych) i zasadach płatności. Koniecznym jest także poinformowanie konsumenta o właściwościach oferowanego towaru lub usługi, okresie na jaki umowa ma być zawarta, szczegółach procedury reklamacyjnej i prawie odstąpienia od umowy. Warto pamiętać, że proponowana umowa nie może zobowiązywać konsumenta do zapłaty jakichkolwiek należności zanim otrzyma świadczenie będące przedmiotem umowy. Powyższe informacje powinny zostać przedstawione przez przedsiębiorcę najpóźniej w chwili złożenia mu propozycji zawarcia umowy.

Prawo odstąpienia

Konsumentowi przysługuje prawo odstąpienia od umowy zawartej telefonicznie, bez względu na przyczynę w terminie 10 dni, liczonym w zależności od przedmiotu umowy - od dnia wydania rzeczy, gdy przedmiotem jest sprzedaż towarów, a w przypadku usług – od dnia zawarcia umowy. Odstąpienia takiego należy koniecznie dokonać na piśmie, a do zachowania przewidzianego ustawą terminu wystarczy wysłanie do przedsiębiorcy pisemnego oświadczenia przed upływem dziesięciodniowego terminu. Dla celów dowodowych najbezpieczniejszą formą przesyłki jest list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Należy pamiętać, że jednym z obowiązków przedsiębiorcy jest udzielenie konsumentowi informacji o prawie odstąpienia od umowy bez podania przyczyny. Jeżeli tego nie uczynił, termin na odstąpienie od umowy ulega wydłużeniu do 3 miesięcy od wydania rzeczy lub zawarcia umowy. Jeżeli jednak w toku tego trzymiesięcznego terminu przedsiębiorca poinformuje konsumenta o prawie odstąpienia na piśmie, wówczas ustawodawca przewidział ponownie termin 10 dni na odstąpienie od umowy, biegnący od dnia otrzymania informacji od przedsiębiorcy.

Skorzystanie z uprawnienia do odstąpienia od umowy nie może wiązać się z jakimikolwiek opłatami po stronie konsumenta. W ciągu 14 dni konsument i przedsiębiorca powinni zwrócić sobie wzajemne świadczenia. Jeżeli przedmiotem umowy był zakup towarów, konsument zwraca towar przedsiębiorcy, ten zaś jest zobowiązany do zwrotu wpłaconych pieniędzy.

Wyłączenia prawa odstąpienia

Ustawodawca przewidział też okoliczności, w których uprawnienie konsumenta do odstąpienia od umowy będzie wyłączone. Najczęściej spotykaną sytuacją tego typu jest rozpoczęcie przez przedsiębiorcę świadczenia usług, za zgodą konsumenta przed upływem 10 dniowego terminu na odstąpienie od umowy. Prawo odstąpienia od umowy bez podania przyczyny nie jest więc niestety prawem absolutnym.

Odmienna sytuacja przedsiębiorcy

Przepisy dotyczące zawierania umów na odległość nie mają zastosowania do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w sytuacji, w której dokonują one zakupu lub zamówienia usługi na cele związane z tą działalnością. W takiej sytuacji umowa jest bowiem zawierana pomiędzy przedsiębiorcami, nie można zatem z korzystać z prawa odstąpienia od umowy przewidzianego dla konsumentów.

Nieuzasadnionym będzie jednak założenie, że przedsiębiorca nie ma żadnej możliwości odstąpienia od umowy, którą zawarł przez telefon. Umowa może w swojej treści przewidywać określony termin odstąpienia, z którego będzie można skorzystać. W praktyce obrotu gospodarczego zdarza się też, że osoby prowadzące działalność gospodarczą zawierają umowę przez telefon nie do końca świadomie - na przykład traktując treść rozmowy z przedstawicielem oferenta jako przedstawienie oferty handlowej. W takiej sytuacji przedsiębiorca może próbować od umowy odstąpić na podstawie przepisów dotyczących wad oświadczeń woli wykazując, że został wprowadzony w błąd.

Nowa ustawa o prawach konsumenta

Zmiany w sposobie zawierania umów przez telefon przewiduje nowa ustawa o prawach konsumenta, która wejdzie w życie 25 grudnia 2014 r. Jej postanowienia będą skutkowć rozszerzeniem ochrony konsumentów, m.in. wydłużając do 14 dni termin na odstąpienie od umowy. Przedsiębiorca będzie też zobowiązany, aby już na początku rozmowy telefonicznej poinformować konsumenta, że dzwoni w celu zawarcia umowy, podając także dokładne dane identyfikujące firmę. Treść proponowanej umowy będzie wymagała potwierdzenia na piśmie lub innym trwałym nośniku – np. w drodze e-mailowej. Dopiero zwrotne oświadczenie konsumenta potwierdzające zawarcie umowy (również przedstawione na trwałym nośniku danych), umożliwi skuteczne zawarcie umowy przez telefon.