Zbiórki publiczne według nowych zasad

Przeczytaj także: Jak zorganizować zbiórkę publiczną?

Nowe przepisy wprowadziły m.in. legalną definicję zbiórki publicznej. Zgodnie z tą definicją, zbiórką publiczną jest zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscach publicznych, na cel pozostający w sferze zadań publicznych oraz na cele religijne. Przez miejsce publiczne należy zaś rozumieć każde miejsce ogólnodostępne, takie jak ulica, park czy cmentarz.

Zgodnie z Ustawą, zbiórką publiczną nie jest natomiast zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze na terenach kościelnych, w kaplicach oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony. To oznacza, że przykładowo zbieranie tzw. „ofiar na tacę” na terenie kościoła nie jest zbiórką publiczną, a w związku z tym nie podlega regulacjom Ustawy. Zbiórką publiczną nie jest także zbieranie ofiar: w drodze loterii pieniężnych i fantowych, wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzających zbiórkę, wśród młodzieży szkolnej na terenach szkolnych, zbiórki odbywające się na podstawie pozwolenia władz szkolnych oraz w ramach zbiórek koleżeńskich np. w zakładach pracy.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że Ustawa nie dotyczy zbierania ofiar w formie bezgotówkowej, tj. w drodze przelewów na konta bankowe, wpłat na konta online, wpłat za pomocą SMS-ów czy też w formie przekazywania darów za pomocą wirtualnych platform handlowych. Pozyskane w ten sposób środki są bowiem i tak ewidencjonowane (zawsze pozostaje jakiś ślad ich przepływu). Z tego zaś powodu, jak wyjaśniono w uzasadnieniu do Ustawy, tego rodzaju zbiórki nie wymagają stosowania sposobów ich kontroli, przewidzianych w Ustawie.

Zgodnie z nowymi przepisami uprawnionymi do prowadzenia zbiórki publicznej, czyli organizatorami zbiórki, mogą być m.in.: organizacje pozarządowe, osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Rzeczpospolitej Polskiej do Kościoła Katolickiego i innych kościołów i związków wyznaniowych (jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego), stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego oraz komitety społeczne powołane poprzez akt założycielski w celu prowadzenia zbiórki publicznej.

Najistotniejsze zmiany wprowadzają zaś nowe uregulowania dotyczące zasad prowadzenia zbiórek publicznych. Przede wszystkim, w odróżnieniu od dotychczasowych przepisów, dla przeprowadzenia zbiórki publicznej nie będzie już wymagane uzyskanie stosownego pozwolenia wydawanego w formie decyzji administracyjnej. Obecnie, w tym celu wystarczy zgłoszenie zbiórki publicznej przez jej organizatora i zamieszczenie przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej informacji o jej zgłoszeniu na ogólnopolskim elektronicznym portalu zbiórek publicznych.

Organizator zbiórki będzie mógł przy tym zgłosić zbiórkę w drodze elektronicznego wniosku bądź w postaci papierowej. W takim zgłoszeniu będzie musiał zawrzeć informacje o celu zbiórki, swoje dane, sposób, miejsce i termin zbiórki oraz przewidywane koszty niezbędne do jej przeprowadzenia. Co przy tym istotne, wszystkie ww. informacje, z wyłączeniem danych osobowych, będą zamieszczone na portalu zbiórek publicznych. Dzięki temu każdy obywatel będzie miał dostęp do tych informacji i będzie mógł na tej podstawie zdecydować, którą zbiórkę chciałby wesprzeć.

Zgodnie z nową regulacją, po przeprowadzeniu zbiórki jej organizator w terminie określonym szczegółowo przez Ustawę jest zobowiązany przedstawić sprawozdanie z przeprowadzonej zbiórki publicznej zawierające wartość i rodzaj zebranych ofiar oraz sprawozdanie ze sposobu ich rozdysponowania. Co istotne, informacje te także będą ogólnodostępne, a w rezultacie ofiarodawcy będą mogli zobaczyć jak zostały rozdysponowane przekazane przez nich pieniądze lub inne ofiary. Obywatele będą mogli
w ten sposób ocenić czy sposób spożytkowania ich datków im odpowiada i czy sprawozdanie wydaje im się wiarygodne, a tym samym, czy będą chcieli ponownie wspierać daną zbiórkę.

Podsumowując, Ustawa wprowadziła nowe rozwiązania mające na celu zachęcenie obywateli do wspierania zbiórek publicznych przy jednoczesnym zapewnieniu kontroli państwa nad ich przebiegiem. Najistotniejsza zmiana polega przy tym na zrezygnowaniu z wymogu uzyskiwania pozwolenia od władz państwowych na przeprowadzenie zbiórki publicznej. Ponadto wprowadzono środki, które mają zapewnić obywatelom pełną informację o planowanych i bieżących zbiórkach oraz o sposobie rozdysponowania przekazanych ofiar. Niebawem przekonamy się, czy Ustawa wywoła skutki zamierzone przez ustawodawcę.