Financial assistance - czyli pieniądze na wykup menadżerski

Przeczytaj także: Firma rodzinna: brak sukcesora szansą dla menadżera?

Przykładowa transakcja z wykorzystaniem financial assistance może wyglądać tak: grupa inwestorów (np. obecnych członków zarządu) zamierza nabyć akcje spółki. W tym celu zakładają spółkę specjalnego przeznaczenia (tzw. SPV), w którą angażują niewielkie środki własne. SPV zaciąga kredyt i kupuje akcje spółki celu. Zabezpieczeniem kredytu są aktywa spółki, której akcje są przedmiotem transakcji. Transakcja może również przebiegać w ten sposób, iż to sama spółka udzieli inwestorowi środków na nabycie jej akcji (np. w postaci pożyczki).

Kiedyś działanie takie było co do zasady zakazane. Obserwacja rynku pokazała jednak, iż wykupy menadżerskie stymulują spółki, zwiększają ich efektywność i wpływają na poprawę płynności akcji. Menadżerowie, którzy zainwestowali w akcje są mocno zmotywowani, aby rozwijać spółkę i zwiększać jej zyski. Dlatego obecnie udział spółki w finansowaniu nabywania lub obejmowania jej akcji własnych jest aprobowane, jednak powinno odbywać się pod określonymi w ustawie warunkami.

Spółka zobowiązana jest zbadać wypłacalność podmiotu, któremu udziela finansowania. Swoje aktywa Spółka może zaangażować (lub zaryzykować nimi w przypadku zabezpieczenia) tylko za wynagrodzeniem, które ustalone zostanie na warunkach rynkowych. Środki przeznaczone na ten cel muszą pochodzić ze specjalnie utworzonego kapitału rezerwowego, do którego przelane są kwoty z tzw. czystego zysku. Tym samym udzielenie takiego wsparcia następuje ze środków, którymi akcjonariusze mogą dysponować w celu wypłaty dywidendy. Jeśli kondycja spółki nie jest na tyle dobra, aby generować zyski dla akcjonariuszy, zaangażowanie spółki w transakcję w ogóle nie będzie możliwe. Nadto w celu jej przeprowadzenia konieczne jest włączenie akcjonariuszy już na bardzo wczesnym etapie, gdyż to walne zgromadzenie tworzy kapitały w spółce i decyduje o ich przeznaczeniu.

Wobec tego spółka może wchodzić w takie transakcje tylko wtedy, gdy ją na to stać i przy założeniu, że istnieje realna możliwość odzyskania zaangażowanych środków. Zarząd sporządza specjalne sprawozdanie, w którym wskazuje przyczyny i cel finansowania, interes spółki w finansowaniu, warunki finansowania, cenę nabycia akcji oraz wpływ finansowania na ryzyko w zakresie płynności i wypłacalności spółki. Sprawozdanie to przedkładane jest walnemu zgromadzeniu, składane do sądu rejestrowego oraz ogłaszane. Podstawą do zaangażowania się spółki w finansowanie jest ostatecznie uchwała walnego zgromadzenia.
Jak widać procedura jest mocno skomplikowana i długotrwała. Jej założeniem jest pełna transparentność zarówno względem akcjonariuszy, jak i wierzycieli.

Nie każda konstrukcja wykupu menadżerskiego wymagać będzie jednak przeprowadzenia tak złożonego procesu. Ale to już inny temat.