Transport leków - kontenery chłodnicze

Przeczytaj także: Przewóz towarów: jak uniknąć oszustwa?

Dystrybucja leków odbywa się w trzech przedziałach temperatury: od +2C do +8C, od +8C do +15C i od +15C do +25C, w zależności od wymagań danej grupy farmaceutyków. Podmiot zajmujący się dystrybucją produktów leczniczych musi posiadać odpowiednie środki techniczne i organizacyjne pozwalające na sprawną realizację transportu dla każdego z tych przedziałów. Najtrudniejszy do zorganizowania, ze względu na bardzo wąski zakres temperatury, który należy zachować i dużą wrażliwość preparatów, jest transport w zimnym łańcuchu (od +2C do +8C).

Transport w zimnym łańcuchu

Do transportu produktów leczniczych w zimnym łańcuchu najczęściej wykorzystuje się opakowania izotermiczne z wkładami chłodzącymi lub specjalistyczne pojazdy z zabudową izotermiczną, gwarantujące utrzymanie odpowiedniej temperatury w skrzyni ładownej. Rozwiązania te mają jednak pewne wady. Pierwsze z tych rozwiązań jest bardzo skomplikowane - wymaga użycia zamrażarek o dużej wydajności, wiąże się z koniecznością wydzielenia powierzchni magazynowej na opakowania izotermiczne (są one styropianowe, w związku z czym zajmują dużo miejsca), a także z opracowaniem i wdrożeniem złożonych procedur w zakresie właściwego przygotowania wkładów i spakowania przesyłek. Ponadto, przy zetknięciu opakowania farmaceutyków z wkładami chłodzącymi może dojść do przemrożenia leków. Należy także pamiętać, że w opakowaniach izotermicznych właściwe warunki mogą być zachowane tylko przez krótki czas (około 24 godzin). W przypadku transportu w samochodach z zabudową izotermiczną występuje wysokie ryzyko niedotrzymania odpowiedniej temperatury w skrzyni ładownej podczas przeładunków i przy realizacji dostaw do wielu odbiorców.
– Rozwiązaniem pozwalającym z jednej strony wyeliminować wkłady chłodzące, a z drugiej zagwarantować bezpieczeństwo leków na wszystkich etapach procesu dystrybucji, łącznie z załadunkiem, przeładunkiem i rozładunkiem, są specjalistyczne kontenery chłodnicze wraz z systemem zarządzania dystrybucją i jej warunkami w czasie rzeczywistym – tłumaczy Jarosław Mazur, ekspert z firmy Poltraf, która od ponad dwóch lat korzysta z takiego rozwiązania.

Stała temperatura

Rozwiązania wykorzystujące specjalistyczne kontenery chłodnicze dają gwarancję utrzymania wymaganej temperatury w trakcie całego procesu dystrybucji. Jest to możliwe dzięki następującym cechom tych urządzeń: budowa zapewnia właściwą cyrkulację powietrza we wnętrzu kontenera, gwarantując równomierny rozkład temperatury w całej jego objętości; własny wydajny układ chłodzenia zasilany jest z instalacji elektrycznej pojazdu (12-24V) i z sieci prądu przemiennego (230V); obudowa z materiałów izolacyjnych gwarantuje utrzymanie właściwej temperatury przez kilka godzin w przypadku awarii agregatu lub przerwy w zasilaniu; system elektroniczny pozwala na precyzyjną lokalizację kontenera i transmisję informacji o lokalizacji i temperaturze w jego wnętrzu, do centrum zarządzania dystrybucją, w czasie rzeczywistym (informacje spływające do systemu poprzez sieć GSM są analizowane, a następnie udostępniane zarówno operatorowi logistycznemu, jak i zleceniodawcy).

Alarmowanie

Przy projektowaniu procesów tak złożonych, jak transport w zimnym łańcuchu, należy dokładnie przeanalizować mogące wystąpić w trakcie ich realizacji punkty krytyczne i wdrożyć rozwiązania, które pozwolą na wyeliminowanie ryzyka nieprawidłowego zrealizowania zamówienia lub przekroczenia wymaganego zakresu temperatury transportu. Szczególne zagrożenia związane są z załadunkiem, przeładunkiem i rozładunkiem towarów, podczas których może dojść do ekspozycji leków na niekorzystne działanie warunków zewnętrznych. Dodatkowo, zawsze trzeba brać pod uwagę czynniki związane z obsługą i znaleźć sposób na zapewnienie prawidłowego przebiegu wszystkich czynności wykonywanych przez kierowców i ekspedytorów. Jeśli jednak dojdzie do awarii lub pomyłki, kluczowe znaczenie mają systemy alarmowe, informujące o błędach w realizacji poszczególnych etapów procesu i ostrzegające o pojawieniu się ryzyka przekroczenia temperatury. - Istotne jest ustalenie tzw. marginesów bezpieczeństwa, tak aby alarm uruchamiał się w momencie pojawienia się zagrożenia, a nie już po przekroczeniu warunków – mówi Jarosław Mazur. - Pozostawia to czas na reakcję. Dodatkowym zabezpieczeniem może być również alarmowanie różnymi kanałami jednocześnie, np. poprzez zawiadomienie widoczne w systemie, e-mail lub SMS.

Bezpieczeństwo

Wykorzystanie specjalistycznych urządzeń zintegrowanych z systemem informatycznym pozwalającym na rejestrację i monitoring temperatury transportu oraz zdarzeń zachodzących w trakcie procesu dystrybucji gwarantuje zabezpieczenie produktów leczniczych przed szkodliwym wpływem warunków zewnętrznych, a tym samym eliminuje ryzyko dostarczenia do aptek leków o obniżonej jakości. Dzięki wykorzystaniu systemu informatycznego zleceniodawca uzyskuje dostęp do informacji na temat przebiegu procesu dystrybucji w czasie rzeczywistym. Może na bieżąco sprawdzić temperaturę przewozu oraz lokalizację przesyłek. Rozbudowany system alarmowania daje pewność, że wszystkie ewentualne nieprawidłowości zostaną usunięte, zanim dojdzie do przekroczenia określonego zakresu temperatury.

Oszczędności

Ponadto, opisane rozwiązanie pozwala na wprowadzenie znacznych oszczędności. Transport w zimnym łańcuchu generuje wysokie koszty ze względu na mniejszą liczbę towarów dystrybuowanych w przedziale od +2C do +8C niż w pozostałych zakresach temperatury. Organizując dla tych towarów osobny transport, trzeba liczyć się z niepełnym wykorzystaniem możliwości ładunkowych pojazdów lub łączyć dostawy dla różnych odbiorców, przez co zwiększa się ryzyko niedotrzymania wymaganej temperatury na skutek dużej liczby przeładunków. Wykorzystując kontenery chłodnicze, można łączyć dostawy w zimnym łańcuchu z dostawami wymagającymi przewozu w innym zakresie temperatury. W przypadku stosowania samochodów ze schłodzoną skrzynią ładowną byłoby to utrudnione (choć możliwe przy wykorzystaniu samochodów z dzieloną skrzynią ładowną; nakład pieniężny jest jednak większy). Dodatkowa oszczędność jest związana z łatwym sposobem przygotowywania przesyłek (znika m.in. konieczność chłodzenia wkładów i umieszczania ich w opakowaniach izotermicznych), co sprzyja optymalizacji procesów magazynowych, a także redukuje liczbę reklamacji.