Urlop rodzicielski a ciąża i praca

Przeczytaj także: Urlop rodzicielski i ojcowski po nowemu. Jakie jeszcze zmiany dla rodziców od 26 kwietnia?

Na forum eGospodarka.pl często pojawiają się pytania o urlop rodzicielski i inne uprawnienia, w kontekście specyficznych okoliczności.

1. Bodaj najczęściej przewijającym się wątkiem jest ciąża podczas trwającego już urlopu rodzicielskiego. Młode mamy, spodziewające się po raz kolejny potomstwa, zastanawiają się, czy - jeśli zachodzi taka konieczność ze względów zdrowotnych - mogą przerwać urlop rodzicielski i przejść na zwolnienie lekarskie. Tak, zwolnienie przysługuje, w przypadku rezygnacji z pozostałych tygodni urlopu rodzicielskiego (po wykorzystaniu min. 8 tygodni urlopu; przed upływem 8 tygodnia nie można zrezygnować z tego świadczenia), powrocie do pracy i przedłożeniu zwolnienia lekarskiego. Zwolnienie przysługuje od pierwszego dnia po zakończeniu urlopu rodzicielskiego, co w praktyce oznacza, iż w pracy można fizycznie nawet się nie pojawić. W trakcie urlopu rodzicielskiego, zwolnienie lekarskie nie przysługuje; analogicznie w przypadku urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.

2. Pracownicy przebywający na świadczeniach związanych z rodzicielstwem podlegają ochronie przed zwolnieniem z pracy (wyjątek stanowi upadłość/likwidacja pracodawcy bądź tzw. dyscyplinarka). Pracodawca nie ma jednak obowiązku przedłużać umowy na czas określony, jeśli ta rozwiąże się w trakcie urlopu rodzicielskiego pracownika. Jeśli zatem umowa skończy się podczas urlopu, nie ma co liczyć na kontynuację stosunku pracy i co za tym idzie – urlopu rodzicielskiego. Nie oznacza to jednak, iż świadczenia z tego tytułu przepadają. Jeśli bowiem pracownica nie zdążyła wykorzystać minimalnego progu 8 tygodni urlopu przed rozwiązaniem umowy, wówczas ma prawo do zasiłku macierzyńskiego proporcjonalnie do okresu niewykorzystanego urlopu rodzicielskiego. Jeśli zaś wykorzystała przynajmniej 8 tygodni, może:

• pobierać zasiłek macierzyński przez okres odpowiadający niewykorzystanej części urlopu rodzicielskiego
  lub
• pozostałą część urlopu (i zasiłek) przekazać ojcu dziecka (pod warunkiem, iż jest zatrudniony na umowie o pracę oraz, że zostało z puli urlopu min. 8 pełnych tygodni).
  Przy okazji warto wspomnieć, że ojcu dziecka nie przysługuje urlop rodzicielski, kiedy matka miała okresową umowę o pracę przedłużoną do dnia porodu. Można spotkać się z obiegową opinią, iż w sytuacji, kiedy umowa zostaje przedłużona do dnia porodu, przysługuje urlop macierzyński. Każdy urlop warunkowany jest stosunkiem pracy; kiedy umowa zostaje rozwiązana, prawo do urlopu wygasa.

W tej szczególnej sytuacji przysługuje jednak prawo do zasiłku macierzyńskiego.

3. Praca na urlopie

Ustawodawca pozostawił osobom na urlopach rodzicielskich możliwość tzw. dorabiania. W trakcie urlopu można bez limitu pracować w oparciu o umowy cywilno-prawne, a nawet na podstawie umowy o pracę. W tym drugim przypadku zachodzą jednak obostrzenia: po pierwsze, pracę można podjąć u pracodawcy, który udzielił urlopu; po drugie, wymiar etatu nie może być wyższy połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W przypadku powrotu do pracy na część etatu, przysługuje proporcjonalnie pomniejszone wynagrodzenie za pracę; proporcjonalnemu pomniejszeniu ulega też zasiłek macierzyński. Umowy cywilno-prawne nie mają wpływu na wysokość tego świadczenia.