Wniosek o paszport - co warto wiedzieć?

Przeczytaj także: Wyjazd za granicę: konieczny paszport lub dowód dla dziecka

Procedura uzyskania paszportu nie jest skomplikowana. Należy jednak pamiętać, że przed okresem wakacyjnym wyrabianie paszportu - ze względu na rosnącą w tym czasie liczbę chętnych na ten dokument - może trwać nieco dłużej niż poza sezonem. Dlatego warto złożyć wniosek o paszport odpowiednio wcześniej, by ostatnich dni przed wyjazdem nie spędzić na nerwowym oczekiwaniu na ten dokument.

Prawo do paszportu ma każdy obywatel polski, a może być prawa tego pozbawiony lub mieć je ograniczone tylko w ścisłych przypadkach, określonych prawem. Dokument jest ważny albo przez 10 lat od daty wydania (dla osób powyżej 13 roku życia) albo przez 5 lat (w przypadku dzieci do 13 roku życia).

Polskie paszporty (jak obecnie paszporty w bardzo wielu krajach) zawierają tzw. dane biometryczne, czyli odpowiednio zakodowane charakterystyczne cechy osobnicze, pozwalające na możliwie jednoznaczną identyfikację posiadacza oraz skojarzenie go z dokumentem.

Paszporty wydawane od 28 sierpnia 2006 r. zawierają dane biometryczne w postaci charakterystycznych punktów twarzy i proporcji między nimi, a paszporty wydawane po 29 czerwca 2009 r. oprócz zakodowanego wizerunku twarzy, zawierają także dane biometryczne w postaci odcisków palców.

Wymagane dokumenty

W celu otrzymania paszportu należy złożyć kilka dokumentów, w zależności od miejsca aplikowania o paszport i stanu prawno-administracyjnego aplikującego. Podstawowymi dokumentami są wypełniony wniosek o paszport i jedna kolorowa fotografia. Zdjęcie musi mieć rozmiar 35 x 45 mm, powinno być wykonane na maksimum pół roku przed składaniem wniosku. Osoba musi być jednolitym jasnym tle, zdjęcie musi odwzorowywać naturalny kolor skóry, być ostre, pokazujące wyraźnie oczy, a zwłaszcza źrenice. Twarz musi zajmować 70-80 procent zdjęcia paszportowego i być ukazana całkowicie, od wierzchołka głowy do górnej części barków. Zdjęcie musi pokazywać twarz w pozycji od frontu, beż żadnego nakrycia głowy i ciemnych okularów. Osoba fotografowana musi mieć naturalny wyraz twarzy i zamknięte usta.

Do wniosku o paszport i fotografii należy dołączyć dowód uregulowania opłaty paszportowej (w przypadku skorzystanie ze zniżkowej opłaty zwolnienia z opłaty również do wglądu dokument potwierdzający uprawnienia do ulgi lub zwolnienia z opłaty). Kolejny dokument składany do wniosku o paszport to albo poprzedni (jeszcze ważny) paszport albo - do wglądu - ważny dowód osobisty (jeśli aplikujący nie ma ważnego paszportu albo nie ma go wcale).

Jeśli o wydanie paszportu ubiega się obywatel polski przebywający za granicą i niemający numeru PESEL kolejnym dokumentem wymaganym do złożenia jest odpis skrócony lub zupełny polskiego aktu urodzenia. W przypadku zawarcia małżeństwa za granicą i związanej z tym zmiany nazwiska dochodzi jeszcze odpis skrócony lub zupełny polskiego aktu małżeństwa.

Gdzie złożyć?

Wniosek o paszport składa się w dowolnym punkcie paszportowym na terenie Polski, a poza krajem - w polskich placówkach dyplomatyczno-konsularnych. Podczas składania wniosku pobierany jest odcisk palca. Pobieranie danych biometrycznych odcisków jest bardzo proste, wystarczy tylko przyłożyć palec do specjalnego skanera. Odcisk ten jest następnie zakodowany w paszporcie, nie trafia do żadnych baz danych. Oprócz odcisku palca, jako drugi identyfikator biometryczny kodowany jest wizerunek twarzy. Adresy punktów paszportowych dostępne są na stronach internetowych urzędów wojewódzkich i konsulatów. Wniosek o paszport należy składać osobiście, za wyjątkiem wniosków o paszport dla dzieci - te składają rodzice lub opiekunowie prawni dziecka.

Ile kosztuje paszport?

Opłata za wydanie paszportu ważnego przez 10 lat wynosi 140 złotych. 50-procentowa ulga (opłata wynosi, więc 70 złotych) przysługuje emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym, osobom przebywającym w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych, kombatantom, ofiarom represji wojennych i okresu powojennego, uczniom od 13 roku życia i studentom.

Z opłaty są zwolnione osoby, które ukończyły 70 lat, osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystające z pomocy społecznej, ale tylko wtedy gdy wyjeżdżają za granicę w celu długotrwałego leczenia lub poddania się operacji. Z opłaty zwolnione są również osoby, które złożyły wniosek o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej.

Oczekiwanie na paszport

Od chwili złożenia wniosku o paszport do otrzymania tego dokumentu mija z reguły około jednego miesiąca. Czas ten może być jednak krótszy albo - szczególnie w okresie przedwakacyjnym - nieco dłuższy. Status rozpatrywania wniosku o paszport można jednak sprawdzić przez Internet, na stronie Paszportowego Portalu Informacyjnego (zakładka "Status sprawy paszportowej"), prowadzonego przez MSW (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych). Po wpisaniu numeru sprawy paszportowej, można sprawdzić czy wniosek został przyjęty czy odrzucony oraz na jakim etapie jest tworzenie dokumentu i czy można już odebrać.

Odbiór

Paszport odbiera się osobiście w tym samym punkcie paszportowym, w którym został złożony wniosek o paszport. Podczas odbioru, nowy właściciel paszportu sprawdza za pomocą skanera odcisków palców znajdującego w punkcie paszportowym, czy dane zawarte w mikroprocesorze paszportu biometrycznego zgadzają z rzeczywistym odciskiem palca. Osoby posiadające jeszcze ważny paszport muszą podczas odbioru nowego przedstawić stary dokument w celu anulowania go.