Opłata reprograficzna: przepisy do zmiany?

Przeczytaj także: Prawa autorskie: kiedy utwór będzie podlegał ochronie?

Opłata tylko od sprzętu prywatnego

Kolejną kwestią, na którą zwraca uwagę ZIPSEE w ramach nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest obowiązek rozróżnienia sprzętu przeznaczonego na użytek prywatny osób fizycznych oraz pozostałego, przeznaczonego dla biznesu lub twórców. Ponieważ opłata reprograficzna jest związana z dokonywaniem dozwolonej kopii do użytku osobistego, powinny być nią wyłącznie objęte urządzenia przeznaczone dla użytkowników prywatnych. Z tego powodu ZIPSEE proponuje zapis w brzmieniu: „Opłatom, o których mowa w art. 20 ust. 1 podlegają wyłącznie urządzenia lub nośniki, których odbiorcami końcowymi są osoby fizyczne, dokonujące utrwalania utworów lub przedmiotów praw pokrewnych w zakresie własnego użytku osobistego.”

- Nasze propozycje nowelizacji ustawy wynikają przede wszystkim z potrzeby ujednolicenia stosowania art. 20 ustawy, związanego z opłatą reprograficzną, którego aktualne brzmienie prowadzić może do licznych wątpliwości i niejasności interpretacyjnych. Wiążą się one najczęściej z brakiem jednoznacznej definicji pojęć, co przekłada się w praktyce na trudności precyzyjnego określenia obowiązku uiszczania opłat. Zaproponowane zmiany mają również na celu dostosowanie art. 20 ustawy do treści dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 roku w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, - podsumowuje Michał Kanownik, dyrektor ZIPSEE.

---

Opłata reprograficzna

Opłata reprograficzna to rodzaj podatku od kopiowania legalnie pozyskanych utworów na dozwolony, osobisty użytek. W zamyśle ma zrekompensować straty ponoszone przez twórców wskutek zwielokrotniania ich dzieł przy wykorzystaniu określonych urządzeń i nośników.

Podatkiem od legalnego kopiowania objęta jest większość urządzeń elektronicznych, które potencjalnie mogą zostać wykorzystane przez konsumenta do wykonania kopii utworów. Opłata doliczana jest do ceny pierwszego zakupu i stanowi nawet do 3% wartości sprzętu umożliwiającego powielenie utworu.

Należy podkreślić, że opłata reprograficzna nie jest podatkiem od „piractwa”. Jest wynagrodzeniem dla twórców za zgodne z prawem kopiowanie legalnie pozyskanych utworów przez osoby fizyczne. Zakres użytku własnego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym – rodziny i bliskich znajomych.

Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi

Producenci i importerzy urządzeń i nośników są zobowiązani do przekazywania opłaty na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (OZZ). OZZ to prywatne instytucje, których zadaniem jest rozdysponowanie środków pomiędzy twórców. Twórcy otrzymują należne im wynagrodzenie tylko gdy zgłoszą się do OZZ.

Organizacje uprawnione do pobierania pieniędzy z opłaty reprograficznej to: ZAiKS, SAWP, ZPAV, KOPIPOL, Polska Książka (inkasenci pierwotni), oraz: SFP, ZASP, ZPAF, ZPAP (inkasenci wtórni, środki uzyskują za pośrednictwem pierwotnych).

---