Prolongata kredytu nie wymaga opinii regionalnej izby obrachunkowej

Przeczytaj także: Samorządy lokalne a komunikacja z obywatelami 2012

Odpowiedź: Nie. Organ stanowiący oraz regionalna izba obrachunkowa mają obowiązek wyrażenia zgody oraz opinii o możliwości spłaty zobowiązania wyłącznie na etapie zaciągania zobowiązania długoterminowego, a więc przed podpisaniem umowy właściwej.

Kwestie związane z długiem jednostek samorządu terytorialnego reguluje ustawa o finansach publicznych. Zgodnie z art. 89 samorządy mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe z przeznaczeniem m.in. na:

1. pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu, przy czym zobowiązania takie muszą zostać spłacone w tym samym roku budżetowym,
2. finansowanie planowanego deficytu,
3. spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz pożyczek i kredytów.

Zaciągnięcie zobowiązania długoterminowego przez organ wykonawczy uzależniony jest od spełnienia ustawowych warunków. Po pierwsze rada gminy musi podjąć uchwałę w sprawie emisji obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta oraz uchwałę w sprawie zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów (art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. b i c ustawy o samorządzie gminnym).

Po drugie, suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych, nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej.

Po trzecie, w przypadku ubiegania się przez jednostkę samorządu terytorialnego o kredyt lub pożyczkę na finansowanie planowanego deficytu budżetu, spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów, wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, a także w przypadku zamiaru emisji papierów wartościowych na wskazane cele, zarząd tej jednostki jest obowiązany uzyskać opinię regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty kredytu lub pożyczki lub wykupu papierów wartościowych.

---

Zgoda organu wykonawczego
O możliwości zaciągnięcia zobowiązania długoterminowego decyduje organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego. Decyzję podejmuje w formie uchwały. Ponadto, , przy ubieganiu się przez jednostkę o kredyt, pożyczkę czy emisję obligacji niezbędne jest, zasięgnięcie opinii właściwej terytorialnej regionalnej izby obrachunkowej (wymóg ustawowy).

---

Konieczność opiniowania możliwość spłaty kredytu, pożyczki czy wykupu papierów wartościowych odnosi się jedynie do sytuacji, w której jednostka samorządu terytorialnego dopiero ubiega się o kredyt, pożyczkę lub możliwość emisji obligacji. Stanowisko takie potwierdza analiza art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Zgodnie z tym przepisem w zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach m.in. zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostki samorządu terytorialnego.

Jeżeli zatem, zarówno organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, jak też właściwa terytorialnie regionalna izba obrachunkowa mają obowiązek wyrażenia zgody (organ stanowiący) oraz opinii o możliwości spłaty zobowiązania (regionalna izba obrachunkowa), jedynie na etapie zaciągania zobowiązania długoterminowego (czyli jeszcze przed faktycznym zaciągnięciem długu – zawarciem umowy z dostarczycielem zwrotnego kapitału obcego) nie jest konieczne wyrażenie przez organ stanowiący zgody na zmianę warunków postawionego do dyspozycji jednostki samorządu terytorialnego już zaciągniętego zobowiązania długoterminowego. Nie jest także konieczne ponowne opiniowanie przez regionalną izbę obrachunkową możliwości spłaty zadłużenia w sytuacji jedynie zmiany warunków spłaty już zaciągniętego (i postawionego do dyspozycji jednostki samorządu terytorialnego) kapitału zwrotnego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
• Ustawa z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 1113).
• Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz.U. 2013 r. poz. 594 ze zm.).